03.2023 – nowe rejestracje w ramach procedury centralnej

W marcu 2023 r. Komisja Europejska w ramach procedury centralnej wydała 6 decyzji o dopuszczeniu do obrotu nowych produktów leczniczych przeznaczonych do stosowania u ludzi. Dotyczą one 3 nowych substancji czynnych [cipaglukozydaza alfa, deukrawacytynib, heterodimer fuzyjny wiążącej się z receptorem domeny (RBD) rekombinowanego białka kolca (S) wirusa SARS-CoV-2 – szczepy B.1.351-B.1.1.7] i 4 substancji czynnych już stosowanych w medycynie.

Produkty omówiono w ramach klasy ATC według WHO oraz substancji czynnej z uwzględnieniem wskazań i mechanizmu działania według Charakterystyki Produktu Leczniczego, pomijając inne szczegóły, które można znaleźć w witrynie internetowej Europejskiej Agencji Produktów Leczniczych (https://www.ema.europa.eu ).

A – Przewód pokarmowy i metabolizm

A10 – Leki stosowane w cukrzycy; A10B – Leki obniżające poziom glukozy we krwi, z wyłączeniem insulin;

A10BD – Preparaty złożone doustnych leków obniżających poziom glukozy we krwi; A10BD07 – Metformina i sitagliptyna

Metformin+sitagliptin: Sitagliptin/Metformin hydrochloride Sun (Sun Pharmaceutical Industries) to 30. zarejestrowana marka leku o podanym składzie, gdyż nieco wcześniej również w marcu 2023 zarejestrowano w Polsce 29. markę Sytagliptyna + Metforminy chlorowodorek Reddy (Reddy Holding). Do sprzedaży wprowadzono 9 marek: od czerwca 2014 Janumet (Merck Sharp & Dohme), od października 2014 Ristfor (Merck Sharp & Dohme), od września 2022 Depepsit Met (Adamed) i Maymetsi (Krka), od października 2022 Eprocliv (Sandoz) i Metsigletic (Polpharma), od listopada 2022 Jamesi (Zentiva), od grudnia 2022 Metformax Combi (Teva) i od stycznia 2023 Juzimette (Gedeon Richter Polska).

Nie pojawiły się jeszcze na rynku w Polsce: Co-Fineria (Medical Pharmaquality Pharmaceuticals), Combodiab (Bioton), Efficib (Merck Sharp & Dohme), Fordiab (Stada), Lonamo Duo (Egis), Metformax SR Combi (Teva), Mifomet (Bausch Health), Sademlip (Sandoz), Sitaformil duo (Aflofarm), Sitagliptin+Metformin HCl Medical Valley (Medical Valley Invest), Sitagliptin/Metformin hydrochloride Accord (Accord Healthcare), Sitagliptin/Metformin hydrochloride Mylan, Sitagliptin + Metformin hydrochloride APC (APC Instytut), Sitagliptin + Metformin hydrochloride Farmak, Sitagliptin + Metformin hydrochloride Grindeks, Sitagliptin + Metformin hydrochloride Sandoz, Sitagliptyna/Chlorowodorek metforminy Polpharma, Symetlip (Symphar), Velmetia (Merck Sharp & Dohme).

A10BK – Inhibitory kotranspostera sodowo-glukozowego typu 2. (SGLT2)

Dapagliflozin: Dapagliflozyna Viatris to 3. zarejestrowana marka dapagliflozyny. Do sprzedaży w Polsce od stycznia 2013 wprowadzono preparat Forxiga (AstraZeneca). Nie pojawił się jeszcze na rynku Edistride (AstraZeneca).

Leki są wskazane w leczeniu cukrzycy typu 2 w celu poprawy kontroli glikemii u dorosłych pacjentów i dzieci w wieku 10 lat i starszych w leczeniu niewystarczająco kontrolowanej cukrzycy typu 2, jako leczenie wspomagające dietę i ćwiczenia fizyczne: w monoterapii, gdy stosowanie metforminy nie jest właściwe ze względu na brak tolerancji; w leczeniu skojarzonym z innymi produktami leczniczymi przyjmowanymi w leczeniu cukrzycy typu 2. Ponadto leki są wskazane do stosowania u osób dorosłych w leczeniu objawowej przewlekłej niewydolności serca ze zmniejszoną frakcją wyrzutową oraz u osób dorosłych w leczeniu przewlekłej choroby nerek.

A16/A16A – Pozostałe produkty działające na przewód pokarmowy i metabolizm; A16AB – Enzymy

Cipaglucosidase alfa: Pombiliti (Amicus Therapeutics) jest stosowany w długotrwałej enzymatycznej terapii zastępczej w skojarzeniu ze stabilizatorem enzymu miglustatem, w leczeniu osób dorosłych z późną postacią choroby Pompego (niedobór kwaśnej α-glukozydazy [GAA]).

Cipaglukozydaza alfa to ludzka kwaśna α-glukozydaza z bis-fosforylowanymi Nglikanami (bis-M6P) wytwarzana w komórkach jajnika chomika chińskiego (ang. Chinese hamster ovary cells, CHO) przy zastosowaniu technologii rekombinacji DNA.

Choroba Pompego jest spowodowana niedoborem kwaśnej alfa-glukozydazy (ang. acid-alpha-glucosidase, GAA), która rozkłada glikogen do glukozy w lizosomie. Zadaniem cipaglukozydazy alfa jest zastąpienie nieobecnego lub uszkodzonego enzymu endogennego. Cipaglukozydaza alfa jest stabilizowana przez miglustat, co minimalizuje utratę aktywności we krwi podczas infuzji tego hydrolitycznego enzymu swoistego dla glikogenu, wzbogaconego N-glikanami bis-M6P w celu uzyskania wiązania receptora mannozo-6-fosforanu (CI-MPR) o wysokim powinowactwie. Po utworzeniu wiązania jest ona internalizowana w lizosomie, w którym ulega rozszczepieniu proteolitycznemu i przycięciu N-glikanów, co jest wymagane do uzyskania najbardziej dojrzałej i aktywnej postaci enzymu GAA. Cipaglukozydaza alfa powoduje następnie działanie enzymatyczne, rozszczepiając glikogen i obniżając stężenie glikogenu w mięśniach oraz zmniejszając uszkodzenia tkanki.

C – Układ sercowo-naczyniowy

C03 – Leki moczopędne; C03X – Inne leki moczopędne; C03XA – Antagoniści wazopresyny

Tolvaptan: Tolvaptan Accord (Accord Healthcare) to 3. zarejestrowana marka tolwaptanu. Lek jest przeznaczony do stosowania u dorosłych w leczeniu hiponatremii wtórnej do zespołu niewłaściwego wydzielania hormonu antydiuretycznego (SIADH). SIADH występuje w przypadku nadmiernego wydzielania wazopresyny, która zmniejsza produkcję moczu, zatrzymując wodę we krwi. Prowadzi to do rozrzedzenia krwi i zmniejszenia stężenia sodu. Z tym samym wskazaniem wcześniej zarejestrowano Samsca (Otsuka).

Do sprzedaży w Polsce od lutego 2021 wprowadzono Jinarc (Otsuka) wskazany do stosowania w celu spowolnienia postawania torbieli i progresji upośledzenia czynności nerek w autosomalnie dominującej postaci zwyrodnienia wielotorbielowatego nerek (ADPKD) u dorosłych pacjentów z przewlekłą chorobą nerek (PChN) w stadium od 1. do 3. w momencie rozpoczęcia leczenia, którzy wykazują szybki postęp choroby.

J – Leki przeciwzakaźne działające ogólnie

J07 – Szczepionki; J07B – Szczepionki wirusowe; J07BN – Szczepionki przeciw COVID-19

COVID-19 vaccines: Bimervax (Hipra Human Health) to 8. zarejestrowana szczepionka przeciw chorobie COVID-19 (ang. coronavirus disease 2019). Do dystrybucji do punktów szczepień wprowadzono 5 szczepionek: od grudnia 2020 Comirnaty (BioNTech Manufacturing), od stycznia 2021 Spikevax (Moderna Biotech; wprowadzona pierwotnie pod nazwą COVID-19 Vaccine Moderna), od lutego 2021 Vaxzevria (AstraZeneca; wprowadzona pierwotnie pod nazwą COVID-19 Vaccine AstraZeneca), od kwietnia 2021 Jcovden (Janssen-Cilag; wprowadzona pierwotnie pod nazwą COVID-19 Vaccine Janssen) i od marca 2022 Nuvaxovid (Novavax).

Nie zostały wprowadzone do dystrybucji w Polsce: COVID-19 Vaccine (inactivated, adjuvanted) Valneva i VidPrevtyn Beta (Sanofi Pasteur).

Szczepionka Bimervax jest wskazana jako dawka przypominająca do czynnego uodparniania osób w wieku od 16 lat w celu zapobiegania chorobie COVID-19, które wcześniej otrzymały szczepionkę mRNA przeciw COVID-19.

Bimervax jest rekombinowaną szczepionką białkową, której substancją czynną (antygenem) jest heterodimer fuzyjny domeny wiążącej receptor (RBD) rekombinowanego białka kolca (S) wirusa SARS-CoV-2. Jedna dawka (0,5 ml) zawiera 40 mikrogramów heterodimeru fuzyjnego domeny wiążącej receptor (RBD) rekombinowanego białka kolca (S) wirusa SARS-CoV-2 (szczepy B.1.351 i B.1.1.7), wytwarzanego metodą rekombinacji DNA z zastosowaniem plazmidowego wektora ekspresyjnego w linii komórkowej pochodzącej z komórek jajnika chomika chińskiego, z adiuwantem SQBA. Adiuwant SQBA zawiera w dawce 0,5 ml: 9,75 mg skwalenu, 1,18 mg polisorbatu 80, 1,18 mg trioleinianu sorbitanu, 0,66 mg cytrynianu sodu, 0,04 mg kwasu cytrynowego i wodę do wstrzykiwań. Po podaniu szczepionki powstaje odpowiedź immunologiczna, zarówno na poziomie humoralnym, jak i komórkowym, przeciwko antygenowi RBD wirusa SARS-CoV-2. Przeciwciała neutralizujące przeciwko domenie RBD SARS-CoV-2 zapobiegają wiązaniu się RBD z jego komórką docelową ACE2, blokując w ten sposób fuzję błon i zakażenie wirusem. Ponadto szczepionka Bimervax indukuje swoistą dla antygenu odpowiedź immunologiczną limfocytów T, która może przyczyniać się do ochrony przed COVID-19.

L – Leki przeciwnowotworowe i wpływające na układ odpornościowy

L04/L04A – Leki hamujące układ odpornościowy; L04AA – Selektywne leki hamujące układ odpornościowy

Deucravacitinib: Sotyktu (Bristol-Myers Squibb) jest wskazany w leczeniu umiarkowanej do ciężkiej łuszczycy plackowatej u dorosłych, którzy są kandydatami do leczenia systemowego.

Deukrawacytynib selektywnie hamuje TYK2 (TYK2 należy do rodziny kinaz JAK). Wiąże się z domeną regulatorową TYK2, stabilizując hamującą interakcję między domeną regulatorową i katalityczną enzymu. Powoduje to allosteryczne hamowanie aktywacji TYK2 za pośrednictwem receptora i jej funkcji w komórkach. TYK2 pośredniczy w sygnalizacji interleukiny-23 (IL-23), interleukiny-12 (IL-12) i interferonów typu I (IFN), które są naturalnie występującymi cytokinami zaangażowanymi w reakcje zapalne i immunologiczne. Deukrawacytynib hamuje uwalnianie cytokin i chemokin prozapalnych. U pacjentów z łuszczycą deukrawacytynib zmniejszał ekspresję genów związanych z łuszczycą w skórze łuszczycowej, w tym zmniejszał ekspresję genów regulowanych przez szlak IL-23 i IFN typu I. Deukrawacytynib zmniejszał stężenia IL-17A, IL-19 i β-defensyny odpowiednio o 47–50%, 72% i 81–84% po 16 tygodniach leczenia, podawany raz na dobę.

Niektóre decyzje porejestracyjne Komisji Europejskiej:

• decyzja z 6 III 2023 dotycząca wycofania od 21 IV 2023, na wniosek posiadacza (Teva) z 20 II 2023, pozwolenia na dopuszczenie do obrotu produktu leczniczego stosowanego u ludzi Nevirapine Teva, zarejestrowanego 30 XI 2009 – substancja czynna: nevirapine, klasa: J05AG;
• decyzja z 9 III 2023 dotycząca wycofania od 17 IV 2023, na wniosek posiadacza (Teva) z 16 II 2023, pozwolenia na dopuszczenie do obrotu produktu leczniczego stosowanego u ludzi Lamivudine/Zidovudine Teva, zarejestrowanego 28 II 2011 – substancje czynne: lamivudine + zidovudine, klasa: J05AR01;
• decyzja z 25 III 2023 dotycząca wycofania, na wniosek posiadacza (Accord Healthcare) z 1 III 2023, pozwolenia na dopuszczenie do obrotu produktu leczniczego stosowanego u ludzi Dasatinib Accord, zarejestrowanego 24 III 2022 – substancja czynna: dasatinib, klasa: L01EA;
• decyzja z 25 III 2023 dotycząca wycofania, na wniosek posiadacza (Accord Healthcare) z 1 III 2023, pozwolenia na dopuszczenie do obrotu produktu leczniczego stosowanego u ludzi Dasatinib Accordpharma, zarejestrowanego 24 III 2022 – substancja czynna: dasatinib, klasa: L01EA;
• decyzja z 31 III 2023 dotycząca wycofania, na wniosek posiadacza (Teva) z 16 III 2023, pozwolenia na dopuszczenie do obrotu produktu leczniczego stosowanego u ludzi Pioglitazone Teva, zarejestrowanego 26 III 2012 – substancja czynna: pioglitazone, klasa: A10BG;
• decyzja z 31 III 2023 dotycząca wycofania od 1 III 2023, na wniosek posiadacza (MendeliKABS) z 17 I 2023, pozwolenia na dopuszczenie do obrotu produktu leczniczego stosowanego u ludzi Nitisinone MDK, zarejestrowanego 24 VIII 2017 – substancja czynna: nitisinone, klasa: A16AX.

Opracowanie: dr n. farm. Jarosław Filipek
Kierownik Działu Informacji o Produktach
Administrator Farmaceutycznej Bazy Danych BAZYL
IQVIA
2023-05-02

Źródła:

• nomenklatura nazw substancji czynnych oraz klasyfikacja ATC na podstawie opracowania WHO Collaborating Centre for Drug Statistics Methodology (“Guidelines for ATC Classification and DDD assignment 2023”, Oslo 2022; “ATC classification Index with DDDs 2023”, Oslo 2023), ze zmianami i uzupełnieniami mającymi zastosowanie w roku 2023 – tłumaczenie własne;
• informacje rejestracyjne: “Union Register of medicinal products for human use”; “Union Register of not active medicinal products for human use”;
• informacje o wprowadzeniu produktu na rynek w Polsce: dane IQVIA;
• opisy wskazań i mechanizmów działania: Charakterystyki Produktów Leczniczych;
• pozostałe opinie i komentarze: autorskie.