Newsletter
Aptekarz Polski
Archiwum
Brak wyników
Zobacz wszystkie wyniki
  • EKSPERCISprawdź
  • SZKOLENIAWeź udział
  • PODCASTYPosłuchaj
  • WIDEOObejrzyj
  • WYWIADYPrzeczytaj
  • EKSPERCISprawdź
  • SZKOLENIAWeź udział
  • PODCASTYPosłuchaj
  • WIDEOObejrzyj
  • WYWIADYPrzeczytaj
Brak wyników
Zobacz wszystkie wyniki
Aptekarz Polski
Brak wyników
Zobacz wszystkie wyniki
Strona główna Receptura

Surowce recepturowe pochodzenia zwierzęcego

mgr farm. Izabela OśródkaAutormgr farm. Izabela Ośródka
06/09/2021
Surowce recepturowe pochodzenia zwierzęcego

fot. Canva.com

Mimo obserwowanego od lat rozwoju przemysłu farmaceutycznego i obecności na rynku wielu substancji syntetycznych, niektóre surowce recepturowe wciąż pozyskuje się z ich naturalnych źródeł. Cechuje je unikalny skład i właściwości, które są często niemożliwe do odwzorowania w warunkach laboratoryjnych. Liczne z nich pochodzą ze świata roślin, mniej liczebna, aczkolwiek równie istotna z punktu widzenia farmaceutycznego grupa wywodzi się ze źródeł zwierzęcych.

REKLAMA

Środki lecznicze pochodzenia zwierzęcego zajmowały od wieków istotne miejsce w medycynie ludowej. Zainteresowaniem cieszyły się tłuszcze, krew, ślina, kości, skóra, żółć, odchody, mleko, sierść i niektóre zwierzęce narządy, na przykład serce czy wątroba. Dobór konkretnych medykamentów wynikał z działania mistycznego, często nie był oparty o głębszą analizę przyczyn i skutków choroby, a o przypadek. W miarę upływu lat i rozwoju medycyny zaniechano stosowania wielu z wyżej wymienionych środków, jednak niektóre z nich znajdują zastosowanie do dziś.

Lanolina bezwodna jako surowiec recepturowy

Lanolina bezwodna (Lanolinum anhydricum, Adeps lanae anhydricum) – inaczej tłuszcz lub wosk z wełny – jest surowcem recepturowym pozyskiwanym z wydzieliny gruczołów łojowych owiec poprzez oczyszczanie i odtłuszczanie wełny. Ma postać tłustej masy o jasnobrązowym zabarwieniu i charakterystycznym, „ostrym” zapachu, który nie jest tolerowany przez wszystkich pacjentów. Jest nierozpuszczalna w wodzie, łatwo rozpuszcza się w tłuszczach, temperatura topnienia 36-42oC Pod względem chemicznym zaliczana jest do wosków i stanowi mieszaninę estrów cholesterolu i wyższych alkoholi nienasyconych z wyższymi kwasami tłuszczowymi (nasyconymi i nienasyconymi).

W recepturze aptecznej lanolina stanowi składnik maści, kremów i emulsji do użytku zewnętrznego, jednak nie jest w nich nigdy samodzielnym podłożem z uwagi na dużą lepkość i właściwości organoleptyczne. Natomiast uzyskana z lanoliny bezwodnej odmiana uwodniona, zawierająca 25-28% wody, spełnia kryteria samodzielnego podłoża recepturowego.

Lanolina bezwodna stanowi składnik maści prostej (Unguentum simplex), maści miękkiej (Unguentum molle) czy farmakopealnej maści ichtiolowej (Ammonii bituminosulfonatis Unguentum).

Czytaj także: Powszechne i nowoczesne podłoża maściowe stosowane w recepturze.

Właściwości lanoliny

Za jej szerokim zastosowaniem recepturowym przemawiają następujące cechy:

• posiada dużą liczbę wodną (ok. 200 g wody/100 g podłoża), przez co wykazuje zdolność do wiązania sporych ilości wody i roztworów;
• ma charakter emulgatora typu W/O, sprzyja formułowaniu postaci leku i zapewnia jej trwałość;
• po nałożeniu na skórę uwalnia związaną wodę, przez co działa nawilżająco i zapobiega pękaniu naskórka;
• działa okluzyjnie, tworzy na skórze ochronną powłokę chroniącą przed zanieczyszczeniami i przezskórną utratą wody;
• wygładza i zmiękcza skórę, zwiększa jej elastyczność i wytrzymałość;
• nie wykazuje działania alergizującego, może być rekomendowana nawet najbardziej wrażliwym pacjentom oraz noworodkom (zalecana do pielęgnacji brodawek sutkowych podczas karmienia).

Przykłady recept z lanoliną

Maść prosta – Unguentum simplex wg FP X
Rp.
Lanolini anhydrici 10,0

Vaselini flavi 90,0
M. f. ung.

Maść miękka – Unguentum molle
Rp.
Lanolini anhydrici
Vaselini flavi aa 50,0
M. f. ung.

Maść ichtiolowa – Ammonii bituminosulfonatis Ung. wg FP V
Rp.
Ammoni bituminosulf. 5,0
Lanolini anhydrici
Vaselini flavi aa 22,5
M. f. ung.

Rp.
Camphorae
Ichtyoli
Balsami peruviani aa 3,0
Lanolini anhydrici
Vaselini flavi aa ad 30,0
M. f. ung.
D.S. zewnętrznie

Rp.
Hydrocortisoni 0,25
Detreomycini 0,5
3% Sol. Acidi borici
Lanolini anhydrici
Vaselini albi aa ad 50,0
M. f. ung.

Niezgodności

Mimo wielu zalet lanolina nie jest idealnym surowcem recepturowym i może sprawiać trudności w sporządzaniu niektórych receptur. Do składników, z którymi wykazuje niezgodności, należą:

  • balsam peruwiański – oba składniki się ze sobą nie mieszają, dlatego konieczne jest uprzednie rozprowadzenie balsamu w równoważnej ilości oleju rycynowego i połączenie powstałej mieszaniny z lanoliną;
  • dziegieć sosnowy – z tym składnikiem lanolina nie miesza się mimo zastosowania pomocniczych metod jak w przypadku balsamu peruwiańskiego, dlatego nie zaleca się ich łączenia;
  • adrenalina – jako substancja wrażliwa na utlenianie nie powinna być łączona z lanoliną, ze względu na zawartość w tym podłożu nadtlenków o charakterze utleniającym.

Czytaj także: Zastosowanie ichtamolu i balsamu peruwiańskiego w preparatach recepturowych.

Strona 1 z 4
12...4Następny
Tagi: leki recepturoweleki sporządzane w aptecerecepturasurowce recepturowetechnologia postaci leku
UdostępnijPodziel się
mgr farm. Izabela Ośródka

mgr farm. Izabela Ośródka

Magister farmacji w aptece ogólnodostępnej, absolwentka Śląskiego Uniwersytetu Medycznego, autorka tekstów o tematyce farmaceutycznej. Prywatnie młoda mama, miłośniczka domowych wypieków, górskich wędrówek oraz zwolenniczka fitoterapii.

Powiązane artykuły

Okres przydatności do użycia utensyliów po sterylizacji oraz substancji pomocniczych używanych do sporządzania preparatów do oczu

Okres przydatności do użycia utensyliów po sterylizacji
Autormgr farm. Barbara Pandyra-Kowalska

Wykonanie leku jałowego wymaga od farmaceuty przygotowania i posiadania na stanie jałowych utensyliów oraz substancji pomocniczych.

Czytaj więcej

Sildenafil i jego zastosowanie w recepturze aptecznej

Sildenafil i jego zastosowanie w recepturze aptecznej
Autormgr farm. Izabela Ośródka

Sildenafil kojarzy się głównie z leczeniem zaburzeń wzwodu u mężczyzn. Od niedawna dostępny jest także w formie surowca recepturowego, co...

Czytaj więcej
Następny wpis
Maciej Miłkowski o dostępności szczepionek przeciw grypie [WIDEO]

Szczepienia przeciw grypie w aptekach? Wiceminister Maciej Miłkowski odpowiada [WIDEO]

Najnowsze wydanie Aptekarza Polskiego Najnowsze wydanie Aptekarza Polskiego Najnowsze wydanie Aptekarza Polskiego

Przeczytaj również

Najnowsze e-wydanie Aptekarza Polskiego – 204 (182e)

Najnowsze e-wydanie Aptekarza Polskiego – 204 (182e)

Ważny komunikat Ministerstwa Zdrowia w sprawie realizacji recept

Ważny komunikat Ministerstwa Zdrowia w sprawie realizacji recept

Globalny raport WHO na temat nadciśnienia: 4 na 5 osób nie jest odpowiednio leczonych

Globalny raport WHO na temat nadciśnienia: 4 na 5 osób nie jest odpowiednio leczonych

NFZ o wystawianiu i realizacji recept na bezpłatne leki dla dzieci i seniorów

NFZ o wystawianiu i realizacji recept na bezpłatne leki dla dzieci i seniorów

Ministerstwo Zdrowia przypomina: antybiotyki tylko w zakażeniach bakteryjnych

Ministerstwo Zdrowia przypomina: antybiotyki tylko w zakażeniach bakteryjnych

Znajdź nas na Facebooku!

  • Kontakt
  • Dla reklamodawców
  • Dla autorów
  • Regulamin serwisu i Polityka Prywatności
Aptekarz Polski. Pismo Naczelnej Izby Aptekarskiej

Redakcja korzysta z zasobów: Canva.com, Pixabay.com

Brak wyników
Zobacz wszystkie wyniki
  • Aptekarz Polski
  • Najnowsze e-wydanie Aptekarza Polskiego – 204 (182e)
  • Akademia Aptekarza Polskiego – szkolenie [punkty edukacyjne]
  • Aktualności
  • Wiedza
  • Receptura
  • Trendy
  • Prawo
  • Farmacja szpitalna
  • WIDEO
  • Podcasty
  • WYWIADY
  • Opinie ekspertów

Redakcja korzysta z zasobów: Canva.com, Pixabay.com

Dostęp do serwisu aptekarzpolski.pl przeznaczony jest dla farmaceutów oraz osób uprawnionych do wystawiania recept lub prowadzących obrót produktami leczniczymi.
W związku z odwiedzaniem witryny www.aptekarzpolski.pl przetwarzamy Twój adres IP, pliki cookies oraz dane na temat aktywności i urządzeń użytkownika. Jeżeli dane te pozwalają zidentyfikować Twoją tożsamość, wówczas będą traktowane jako dane osobowe zgodnie z Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady 2016/679 (RODO). Jeśli chcesz zapoznać się z informacjami dotyczącymi zasad przetwarzania Twoich danych osobowych, prosimy o przejście do Regulaminu Serwisu i Polityki Prywatności.
Rezygnuję
Dostęp do serwisu aptekarzpolski.pl przeznaczony jest dla farmaceutów oraz osób uprawnionych do wystawiania recept lub prowadzących obrót produktami leczniczymi.
W związku z odwiedzaniem witryny www.aptekarzpolski.pl przetwarzamy Twój adres IP, pliki cookies oraz dane na temat aktywności i urządzeń użytkownika. Jeżeli dane te pozwalają zidentyfikować Twoją tożsamość, wówczas będą traktowane jako dane osobowe zgodnie z Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady 2016/679 (RODO). Jeśli chcesz zapoznać się z informacjami dotyczącymi zasad przetwarzania Twoich danych osobowych, prosimy o przejście do Regulaminu serwisu i Polityki Prywatności.
Rezygnuję