Przykłady przepisów recepturowych stosowanych w antyseptyce
Poniżej prezentujemy wybrane receptury, które są wykorzystywane do odkażania skóry czy błon śluzowych. Więcej przykładów zastosowań substancji recepturowych do dezynfekcji można przeczytać w artykule „Recepturowe substancje dezynfekujące i odkażające w świetle obecnej sytuacji epidemiologicznej”.
| Rp. | Mentholi Ethanoli 70% | 0,1 ad 100,0 | Do odkażania skóry, w stomatologii, po rozcieńczeniu na błony śluzowe (1:10). |
| Rp.: | Chlorheksidini gluconatis sol. 20% Ethanoli 70% | 2,5 ad 100,0 | Do odkażania pola operacyjnego. |
| Rp. | Acidi tannici Acidi salicylici Ethanoli 80% | 5,0 1,0 ad 50,0 | Do odkażanie skóry, na wykwity skórne z sącząca się i zasychającą w strupy wydzieliną. Po rozcieńczeniu do płukania jamy ustnej (1:10). Do przemywania twarzy w trądziku. |
| Rp. | Thymoli Mentholi Glyceroli Ethanoli 70% | 1,0 2,0 5,0 ad 100,0 | W stomatologii, do dezynfekcji skóry i błon śluzowych po rozcieńczeniu (1:40). |
| Rp. | Thymoli Ethanoli 70% | 5,0 ad 100,0 | Do przemywania zmian skórnych. |
| Rp. | Thymoli Rapae Ol. | 2,0 ad 100,0 | Na skórę głowy w grzybicach. |
| Rp. | 0,05% – 0,1% Sol. Argenti nitratis M.f. sol. | 100,0 | Do przepłukiwania pęcherza moczowego. |
| Rp. | 0,5% – 2,0% Sol. Argenti colloidale (vel proteinici) | 100,0 | Do przepłukiwania cewki moczowej i pęcherza moczowego oraz worka spojówkowego. |
| Rp. | 1% – 2% Sol. Argenti nitratis | 30,0 | Do pędzlowania jamy ustnej. Do zabiegu Credégo u noworodków. |
| Rp. | Bismuthi subgallatis Vaselini hydrophylici | 20,0 ad 100,0 | Na trudno gojące się rany. |
Nie tylko człowiek stosuje środki dezynfekcyjne, aby chronić swoje zdrowie. Taką technikę stosują owady tzw. socjalne, które gromadzą się w olbrzymiej liczbie na bardzo ograniczonej powierzchni, co stwarza podwyższone ryzyko pojawienia się choroby zakaźnej. Na przykład głównym czynnikiem, który gwarantuje ochronę przed zachorowalnością pszczół jest magazynowanie w ulu propolisu. Słowo „propolis” jest pochodzenia greckiego i oznacza dosłownie „przedmurze miasta”. Jest to wysoce złożony, naturalny kompleks biologiczny, składający się z mieszaniny wytworzonej przez pszczoły z roślinnych substancji żywicznych, wosku pszczelego, pyłku kwiatowego, pierzgi, wydzieliny gruczołowej pszczół oraz domieszek mechanicznych. Pszczoły budują barierę propolisową tuż za otworem wejściowym, czyli „przedmurze przed swoim domem”. Jest ono tak zbudowane, że wszyscy mieszkańcy muszą przez nie przejść wchodząc do ula lub z niego wychodząc. W ten sposób jakby przechodzą przez strefą, którą możemy porównać do bariery dezynfekcyjnej czy maty odkażającej. Dzięki niej nie wnoszą do pszczelego domu bakterii, pleśni i innych zarazków.
Dzisiaj w dobie zwiększonego ryzyka zachorowania na różne choroby zakaźne warto pomyśleć o budowaniu „swojego przedmurza”, pamiętając m. in. o systematycznym i skutecznym myciu rąk oraz ich dezynfekcji.
Literatura:
- Bulanda M., Wójkowska-Mach J. „Zakażenia szpitalne w jednostkach opieki zdrowotnej” PZWL 2016
- Kańtoch M. „Wirusologia lekarska” PZWL 1998
- Kostka G. „Zagrożenia toksykologiczne i zasady bezpieczeństwa przy dezynfekcji, Zakażenia – Polskie Towarzystwo Zakażeń Szpitalnych 2/2003, 63-65
- Krawczyk E., Łuczak M. „Aktywność przeciwwirusowa substancji pochodzenia naturalnego oraz ich pochodnych”, Postępy Mikrobiologii 2005, 44,3.239-252
- Krzyżewska E., Książczyk M., Kędziora A., Futoma – Kołoch B. Bugala – Płaskońska „Modyfikacje struktur komórkowych mikroorganizmów wywołanych działaniem biocydów”, Postępy Mikrobiologii 2015 54,4, 380-391
- Kunicki – Goddfinger W.J.M. „Życie bakterii” PWN Warszawa 1982
- Maciejewska M., Bauer M., Dawgul M. „Nowoczesne metody zwalczania biofilmu bakteryjnego” Postępy Mikrobiologii 2016, 55, 1, 3-11
- Mamos E. „Przygotowani na SARS?”, Zakażenia – Polskie Towarzystwo Zakażeń Szpitalnych 2/2003, 102-104
- Parnowska W. „Mikrobiologia Farmaceutyczna” Wydawnictwo Lekarskie PZWL 1998
- Sienkiewicz M., Wasiela M. „Aktywność olejku tymiankowego i lawendowego wobec opornych na antybiotyki szczepów klinicznych Pseudomonas aeruginosa”, Borgis 3, s. 139-145
- Stefańska J. „Substancje czynne środków dezynfekcyjnych – mechanizm działania, oporność drobnoustrojów”, Mikrobiologia Medycyna 22, 17-24, 2000
- Szczygieł Ł. „Medyczne zastosowanie związków bizmutu”, Gazeta Farmaceutyczna 4/2009, s.36-38
- Tarka P., Kanecki K., Tomasiewicz K. „Ocena działania chemicznych preparatów dezynfekcyjnych przeznaczonych do powierzchni z zastosowaniem metod nośnikowych. Działanie bakteriobójcze, drożdżobójcze i sporobójcze”, Postępy Mikrobiologii 2016, 55, 1, 99-104
- Tyski S. „Zastosowanie jodu w aseptyce”, Zakażenia – Polskie Towarzystwo Zakażeń Szpitalnych 2/2003, 55-62
- Wolska K., Górska A., Adamiak A. „Właściwości przeciwbakteryjne propolisu”, Postępy Mikrobiologii 2016, 55, 4. 343-350
- Zaremba M.L.,Borowski J. „Podstawy Mikrobiologii Lekarskiej” PZWL 2013
- Zieliński A. „Jak pojawił się SARS?”, Zakażenia – Polskie Towarzystwo Zakażeń Szpitalnych 2/2003, 100-101
- Zych M., Górska E.B., Jankiewicz U., Kowalczyk P. „Środki dezynfekcyjne oraz skuteczność ich działania na drobnoustroje skóry”, Borgis – Nowa Medycyna 1/2013, s.31-31
