Receptura okiem praktyka. Jesienny blues - nieżyty nosa, zatok i skóra twarzy pod maseczką

Nos jest początkiem dróg oddechowych. Jego czynność polega na oczyszczaniu, nawilżaniu i ogrzewaniu wdychanego powietrza oraz oczywiście odpowiada za zmysł węchu (powonienia). Na bocznych ścianach jamy nosa znajdują się trzy małżowiny nosowe (podłużne struktury zagięte nieco jak trąbka). Pod nimi znajdują się przewody nosowe (górny, środkowy i dolny), które łączą się ku tyłowi w jeden przewód nosowo-gardłowy uchodzący do gardła. W obrębie nosa znajdują się też ujścia zatok przynosowych i kanału nosowo-łzowego.

Oprócz nieżytów nosa o różnej etiologii, zapalenie zatok przynosowych jest jedną z najczęściej występujących dolegliwości. Wśród objawów ostrego zapalenia zatok należy wymienić: utrudnione oddychanie przez nos, bóle głowy, twarzy u nasady nosa oraz po jego obu stronach, które ulegają nasileniu po schyleniu głowy. Dodatkowo obecna jest wydzielina z nosa, która może spływać po tylnej ścianie gardła, powodując kaszel.
W początkowym okresie zaleca się stosowanie leków przeciwzapalnych i przeciwbólowych z grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych (np. ibuprofen). Dodatkowo wskazane są leki o działaniu obkurczającym na błonę śluzową nosa i zatok. Można je przyjmować doustnie oraz w postaci kropli do nosa. Trzeba pamiętać, że takich kropli nie można stosować dłużej niż 5-7 dni, gdyż grozi to uzależnieniem błony śluzowej od ich działania i jej nawracającym obrzękiem.

Przykłady recept stosownych w nieżycie nosa

Rp.:
1% Sol. Ephedrini hydrochloride 20,0
M.f. guttae
S.: 4 x dziennie po 2 krople do nosa.

Rp.:
Gentamycini sulfatis 0,06
Ephedrini hydrochloridi 0,2
Sol. Natrii chloridi isotonicae* ad 20,0
M.f. guttae
S.: 3 x dziennie po 2 krople do nosa.

Rp.:
Ephedrini hydrochloridi 0,2
0.9% Sol. Natrii chloridi ad 20,0
M.f. guttae
S.: 3 x dziennie po 2 krople do nosa.

Rp.:
Ephedrini hydrochloridi 0,2
Menthae pip. ol. 0,1
Sol. Glyceroli isotonicae* ad 20,0
M.f. guttae
S.: 3 x dziennie po 2 krople do nosa.

Rp.:
Mentholi 0,05
Acidi borici 0,5
Sol. Glyceroli 30% ad 10,0
M.f. guttae
S.: 3 x dziennie po 2 krople do nosa.

Rp.:
Ephedrini h/chl. 0,02
Calcii gluconatis 0,5
M.f. pulvis D.t.d. No 20

Płyny do płukania zatok

Dla tej postaci leku 1 ryczałt do 500 gramów, na jednej recepcie można wypisać maksymalnie 2 ryczałty.

Rp.:
0,3% Sol. Natrii chloridi 500,0

Rp.:
Solutio Acidi borici 1,9% 500,0

Rp.:
Gentamycini sulfatis 0,3
Solutio Acidi borici 1,9% ad 100,0

Rp.:
Solutio Glyceroli isotonicae* 1000,0

Rp.:
Solutio Chlorhexidini gluconatis 0,05% 1000,0

Rp.:
Sol. Chlohexidini gluconatis 20% 0,5
Menthae pip. olei 0,05
Aquae ad 500,0

*Przypominamy:
Sol. Glyceroli isotonica = 2,73%
Sol. Acidi borici isotonica = 1,9%
Sol. Natrii chloridi isotonica = 0,9%

Jak pielęgnować skórę pod maseczką?

W chwili obecnej z powodu trwającej pandemii koronawirusa i obowiązku noszenia maseczek, następuje osłabienie naturalnej bariery ochronnej skóry twarzy. Mechanizmy obronne skóry okazują się zbyt słabe, by utrzymać ją we właściwym stanie. Skóra ulega odwodnieniu i odtłuszczeniu, dając nieprzyjemne odczucia w postaci silnego ściągania, często swędzi, pęka i może ulegać nadkażeniu.

Najważniejsza jest właściwa profilaktyka i dbałość o skórę twarzy aby nie dopuścić do zmian. Niejednokrotnie zbyt długa ekspozycja skóry na specyficzny „mikroklimat” wytwarzający się pod maseczką prowadzi do zmian, głównie wokół ust i nosa.

Receptura może przyjść z pomocą w pielęgnacji tych newralgicznych miejsc na twarzy. Z ciekawych podłoży należy wymienić Pentravan, który per se stanowi doskonały czynnik regenerujący skórę ze względu na fosfolipidową budowę liposomów, taką samą jak w strukturach skóry. Fosfolipidy wykazują zdolność wiązania wody, dzięki czemu zatrzymują wilgoć w skórze. Tworzą na jej powierzchni ochronny film. Fosfolipidy wpływają na prawidłową regulację procesów metabolicznych, a także różnicowania, namnażania i regeneracji komórek.

Jako kolejne podłoża o walorach regeneracyjnych należy wspomnieć maść cholesterolową oraz Lekobazę Lux. Także lanolina jest cenna jako składnik maści, ponieważ ma strukturę fizyczną zbliżoną do struktury naturalnego tłuszczu skórnego, co ułatwia resorpcję leków przez skórę. Składniki czynne, pobudzające regenerację skóry, którymi dysponuje receptura to – oprócz witamin, olejów roślinnych czy dimetikonu – także mentol, tanina, mocznik, olejki eteryczne (miętowy, eukaliptusowy).

Przykłady składów recepturowych do pielęgnacji skóry

Rp.:
Vit. A oleose 500 000 j.m.
Vit. E conc. 0,1
Gliceroli 3,0
Aquae 30,0
Lekobaza PhC ad 100,0
M.f. cremor

Rp.:
Vit. A oleosae 250 000 j.m.
Vit. E puri 1,0
Urea 5,0
Aquae 20,0
Lekobaza PhC ad 100,0
M.f. cremor

Rp.:
Vit. A oleosae 50 000 j.m.
Vit. E puri 0,5
Pentravani ad 50,0
M.f. cremor

Rp.: (krem o właściwościach barierowych)
Dimeticoni 2,0 – 10,0
Vaselini albi
Lanolini
Aquae (vel 3% Sol. Acidi borici) aa ad 100,0
M.f. ung.

Rp.:
Dimeticoni 1,0
Vit. E puri 2,0
3% Sol. Acidi borici
Ung. Cholesteroli aa ad 100,0
M.f. ung.

Rp.:
Vit. A oleosa. 100 000 j.m.
Vit. E conc. 2,0
Ol. Cacao 10,0
Ol. Rapae 10,0
Ung. Cholesteroli ad 100,0
M.f. ung.

Rp.:
Ol. Cacao 10,0
Ol. Lini 10,0
3% Sol. Acidi borici
Ung. Cholesteroli aa ad 100,0
M.f. ung.

Rp.:
Vit. A oleosa 100 000 j.m.
Vit. E puri 2,5
Glyceroli 10,0
Lekobaza Lux ad 100,0
M.f. cremor

Rp.:
5% Sol. Tannini
Ung. Cholesteroli aa ad 100,0
M.f. ung.

Rp.:
Urea 5,0
Vaselini albi
Lanolini
Aquae (vel 3% Sol. Acidi borici) aa ad 100,0
M.f. ung.

Rp.:
Urea 5,0
Aquae 40,0
Ung. Cholesteroli ad 100,0
M.f. ung.

Wszystkie zaproponowane preparaty mogą być stosowane także do regeneracji skóry dłoni zmacerowanej w skutek długotrwałego używania rękawiczek lateksowych.

Artykuł przygotowany we współpracy z firmą Fagron

Literatura:

Anatomia człowieka. Podręcznik dla studentów i lekarzy, wyd. II i uzupełnione pod red. W. Woźniaka, wyd. Urban & Partner, Wrocław 2010
J.B. Watelet, P. Van Cauwenberge, Applied anatomy and physiology of the nose and paranasal sinuses, Allergy 1999, 54, Suppl 57, 14-24
D. Neskey et al., Nasal, Septal, and Turbinate Anatomy and Embryology, Otolaryngol Clin N Am 42 (2009) 193–205
Ewa Trybuszewska; Wybrane pojęcia ze stomatologii; „Encyklopedia Badań Medycznych”; Wydawnictwo Medyczne MAKmed, Gdańsk 1996;
Halina Bulońska; Wybrane pojęcia z otolaryngologii; „Encyklopedia Badań Medycznych”; Wydawnictwo Medyczne MAKmed, Gdańsk 1996
https://www.mp.pl/pacjent/otolaryngologia/choroby/choroby-nosa-i-zatok/179617,zapalenie-zatok-przynosowych
https://www.aptekarzpolski.pl/wiedza/receptura-okiem-praktyka-czesc-siodma-przepisy-na-bol-gardla-i-katar/