Newsletter
Aptekarz Polski
Archiwum
Brak wyników
Zobacz wszystkie wyniki
  • EKSPERCISprawdź
  • SZKOLENIAWeź udział
  • PODCASTYPosłuchaj
  • WIDEOObejrzyj
  • WYWIADYPrzeczytaj
  • EKSPERCISprawdź
  • SZKOLENIAWeź udział
  • PODCASTYPosłuchaj
  • WIDEOObejrzyj
  • WYWIADYPrzeczytaj
Brak wyników
Zobacz wszystkie wyniki
Aptekarz Polski
Brak wyników
Zobacz wszystkie wyniki
Strona główna Receptura
Artykuł sponsorowany przez Fagron sp. z o.o.

Receptura okiem praktyka. Jak sporządzać preparaty z mocznikiem?

mgr farm. Barbara Pandyra-Kowalskamgr farm. Dorota CzechowskaAutormgr farm. Barbara Pandyra-Kowalskaimgr farm. Dorota Czechowska
12/09/2023
Receptura okiem praktyka. Jak sporządzać preparaty z mocznikiem?

fot. Canva.com

Wielorakość działania mocznika (w zależności od stężenia) daje ogromne możliwości zastosowania, zwłaszcza w dermatologii i kosmetyce. Zalety mocznika znano od dawna, a urynoterapia stosowana była w rozlicznych schorzeniach – od niegojących się ran po obrzęki gardła, choroby oczu, świerzb czy ukąszenia przez wściekłego psa. Pamiętano jeszcze dobrze, iż we własnym (zmieszanym z dziecięcym) moczu przed ponad stu laty kąpała się cesarzowa Maria Teresa.

Od czego zależy trwałość mocznika?

Mocznik to końcowy produkt przemiany białek i innych związków azotowych w organizmach zwierząt ureotelicznych – powstaje w cyklu ornitynowym. Jest wydalany z moczem, a w niewielkich ilościach także z potem. Chemicznie jest diamidem kwasu węglowego, dlatego jest bardzo wrażliwy na pH. Zmiany zarówno w kierunku kwaśnym, jak i zasadowym przyspieszają jego hydrolizę do amoniaku i dwutlenku węgla.

5% roztwór mocznika ma pH 6,5 do 7,5. Wystarczającą trwałość dla leku recepturowego (od 10 do 14 dni) wykazuje przy pH 4 do 7. Czynnikiem destruktywnym dla mocznika jest także temperatura powyżej 60 stopni Celsjusza, ponieważ ulega wówczas hydrolizie.

Jakie problemy sprawia higroskopijność mocznika?

Stosowane w praktyce recepturowej stężenia od 2% do 50%, wymagają od farmaceuty wiedzy i doświadczenia w sporządzaniu preparatów z mocznikiem. Dodatkowym problemem dla farmaceuty jest duża higroskopijność mocznika, która jest jego zaletą w działaniu nawilżającym (mocznik jest naturalnym czynnikiem nawilżającym skórę – NMF). Natomiast ta cecha przy zbyt małej ilości wody w użytym podłożu powoduje wysychanie, a nawet kruszenie się preparatu. Częstym zjawiskiem w maściach lub kremach z dużą ilością mocznika jest rekrystalizacja.

Rozpuszczalność mocznika

Mocznik jest rozpuszczalny w wodzie (1:1 – 1,5), glicerolu (1:2) i etanolu 95% (1:10). Najlepszym rozwiązaniem w recepturze mocznika jest wprowadzenie go do podłoża w postaci roztworu. Przy niższych stężeniach i podłożach absorpcyjnych nie stanowi to problemu. Powyżej 30% wprowadzenie mocznika zaczyna być kłopotliwe.

Jak skutecznie wprowadzić mocznik do preparatu recepturowego?

Mikronizacja przeprowadzana w moździerzu zazwyczaj nie jest idealnym rozwiązaniem, a uzyskane cząstki są wyczuwalne w podłożu, dając nieprzyjemne uczucie drapania przy smarowaniu. Proponowana w literaturze metoda wytrącania mocznika z roztworu nasyconego w praktyce nie daje spodziewanego efektu. Jest czasochłonna – wymaga długotrwałego odparowywania wody, a uzyskany precypitat bardzo mocno przywiera do ścianek moździerza co utrudnia odzyskania całej ilości. Tak uzyskany mocznik po wprowadzeniu do podłoża ma tendencję do tworzenia aglomeratów, co w efekcie końcowym daje preparat niejednorodny, trudny do homogenizacji.

Precypitacja mocznika (badania własne): Ryc. 1. Początek precypitacji na ściankach naczynia. Ryc.2. Dalsze formowanie osadu mocznika. Ryc.3. Precypitat po zdrapaniu ze ścianek. Ryc.4. Precypitat po roztarciu.

Najwłaściwszym sposobem uzyskania jednorodnego, nie drapiącego kremu lub maści byłoby dobranie odpowiedniego podłoża. Najwłaściwsze powinny być podłoża zawierające w swoim składzie przynajmniej 40% wody, czyli Lekobaza Lux oraz Lekobaza PhC*.

Próby z tymi podłożami, do których wprowadzono mocznik per se w stężeniach 30%, 40% i 50% potwierdziły przydatność Lekobazy PhC i Lekobazy Lux do uzyskania trwałych i jednorodnych preparatów.

Wprowadzenie mocznika w stężeniu do 30% do tych wieloskładnikowych podłoży wymaga roztarcia go z nimi, a zawarta w nich woda rozpuszcza mocznik. W przypadku 40% i 50% mocznika podłoża te wymagają dodatku pewnej ilości wody, aby zapobiec wysychaniu i kruszeniu się preparatu. Duża ilość mocznika rozpuszcza się w zawartej w podłożu wodzie, niezbędny jest pewien jej nadmiar, aby utrzymać odpowiednią wilgotność (Ryc. 5-8).

Strona 1 z 3
123Następny
Tagi: leki sporządzane w aptecemocznikrecepturatechnologia postaci leku
UdostępnijPodziel się

Chcesz otrzymywać powiadomienia o najważniejszych aktualnościach?

WYŁĄCZ
mgr farm. Barbara Pandyra-Kowalska

mgr farm. Barbara Pandyra-Kowalska

Specjalista farmacji szpitalnej, Kierownik Sekcji Receptury Apteki. Apteka Szpitalna Uniwersyteckiego CMUJ, Kraków.

mgr farm. Dorota Czechowska

mgr farm. Dorota Czechowska

Specjalista ds. produktów i innowacji Fagron

Powiązane artykuły

Z receptariuszami dookoła świata. Kanada, część 3

Z receptariuszami dookoła świata. Kanada, część 3
Autordr hab. Maciej Bilek, prof. UR

To już ostatni odcinek cyklu „Z receptariuszami dookoła świata”! Dzisiejsze spotkanie poświęcamy francuskojęzycznym receptariuszom opublikowanym na stronie Centre hospitalier universitaire...

Czytaj więcejDetails

Z receptariuszami dookoła świata. Kanada, część 2

Z receptariuszami dookoła świata. Kanada, część 2
Autordr hab. Maciej Bilek, prof. UR

W przedostatnim odcinku cyklu „Z receptariuszami dookoła świata” omawiamy receptariusz szpitalny z prowincji Nowa Szkocja. Pokazuje nam on znakomicie charakter...

Czytaj więcejDetails
Następny wpis
Nadal nie jest za późno, aby zaszczepić się przeciwko grypie

Nadal nie jest za późno, aby zaszczepić się przeciwko grypie

Najnowsze wydanie Aptekarza Polskiego Najnowsze wydanie Aptekarza Polskiego Najnowsze wydanie Aptekarza Polskiego

Przeczytaj również

Najnowsze e-wydanie Aptekarza Polskiego – 224

Najnowsze e-wydanie Aptekarza Polskiego – 224

Farmaceuci – niewykorzystany potencjał systemu szczepień dorosłych

Farmaceuci – niewykorzystany potencjał systemu szczepień dorosłych

Problemy i wyzwania związane z podaniem dziecku leku

Problemy i wyzwania związane z podaniem dziecku leku

Porozmawiajmy o… „zielonych receptach” [WYWIAD]

Porozmawiajmy o… „zielonych receptach” [WYWIAD]

Z receptariuszami dookoła świata. Kanada, część 3

Z receptariuszami dookoła świata. Kanada, część 3

Znajdź nas na Facebooku!

Subskrybuj powiadomienia

Nie przegap nowych wpisów - zapisz się na powiadomienia!

Zapisz się na powiadomienia
  • Kontakt
  • Dla reklamodawców
  • Dla autorów
  • Regulamin serwisu i Polityka Prywatności
Aptekarz Polski. Pismo Naczelnej Izby Aptekarskiej

Redakcja korzysta z zasobów: Canva.com, Pixabay.com

Dostęp do serwisu aptekarzpolski.pl przeznaczony jest dla farmaceutów oraz osób uprawnionych do wystawiania recept lub prowadzących obrót produktami leczniczymi.
W związku z odwiedzaniem witryny www.aptekarzpolski.pl przetwarzamy Twój adres IP, pliki cookies oraz dane na temat aktywności i urządzeń użytkownika. Jeżeli dane te pozwalają zidentyfikować Twoją tożsamość, wówczas będą traktowane jako dane osobowe zgodnie z Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady 2016/679 (RODO). Jeśli chcesz zapoznać się z informacjami dotyczącymi zasad przetwarzania Twoich danych osobowych, prosimy o przejście do Regulaminu Serwisu i Polityki Prywatności.
Rezygnuję
Dostęp do serwisu aptekarzpolski.pl przeznaczony jest dla farmaceutów oraz osób uprawnionych do wystawiania recept lub prowadzących obrót produktami leczniczymi.
W związku z odwiedzaniem witryny www.aptekarzpolski.pl przetwarzamy Twój adres IP, pliki cookies oraz dane na temat aktywności i urządzeń użytkownika. Jeżeli dane te pozwalają zidentyfikować Twoją tożsamość, wówczas będą traktowane jako dane osobowe zgodnie z Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady 2016/679 (RODO). Jeśli chcesz zapoznać się z informacjami dotyczącymi zasad przetwarzania Twoich danych osobowych, prosimy o przejście do Regulaminu serwisu i Polityki Prywatności.
Rezygnuję
Brak wyników
Zobacz wszystkie wyniki
  • Aptekarz Polski
  • Najnowsze e-wydanie Aptekarza Polskiego – 223 (201e)
  • Akademia Aptekarza Polskiego – szkolenie [punkty edukacyjne]
  • Aktualności
  • Wiedza
  • Receptura
  • Trendy
  • Prawo
  • Farmacja szpitalna
  • WIDEO
  • Podcasty
  • WYWIADY
  • Opinie ekspertów

Redakcja korzysta z zasobów: Canva.com, Pixabay.com

Ta strona korzysta z plików cookies. Kontynuując korzystanie z tej witryny, wyrażasz zgodę na używanie plików cookie. Zapoznaj się z naszą Regulaminem serwisu i Polityką Prywatności.