Jakie trudności mogą w recepturze sprawiać synonimy?
Synonimy substancji leczniczych i pomocniczych do celów farmaceutycznych są zwykle ogólnie znane. Oczywiście jedne synonimy są bardziej powszechne, a inne rzadko stosowane. Czasami synonim zwyczajowy o krótkiej nazwie jest bardziej stosowany niż właściwa nazwa łacińska substancji. Niekiedy pewne synonimy są do siebie podobne lub takie same i różnią się np. stężeniem, stąd można je nawet pomylić. Warto zwrócić uwagę na kilka częściej stosowanych synonimów.
Kwas solny
Zwykle w recepturze stosuje się jego rozcieńczenie 10%: Acidum hydrochloridum dilutum – Kwas solny rozcieńczony, Acidum hydrochloricum dilutum, Acidum muriaticum dilutum. Jest jednak także Acidum hydrochloridum concentratum – Kwas solny stężony, Acidum hydrochloricum concentratum, Acidum muriaticum concentratum.
Substancje pomocnicze, podłoża maściowe
- Adeps suillus – Smalec, Adeps suillus depuratum, Adeps praeparatus, Axungia Porci
- Gelatina – żelatyna, Gelatina animalis, Gelatina alba
- Glucosum – Glukoza, Dextrosum, Glucosum, Saccharum amylaceum
- Lactosum – Saccharum lactis
- Paraffinum liquidum – Parafina ciekła, Petrolatum liquidum, Oleum minerale album, Olej parafinowyParaffinum solidum – Parafina stała, Ceresinum
- Saccharum – Sacharoza, Saccharosum, Saccharum album, Sucrosum, Sacharum
- Talcum – Talk, Talcum depuratum, Talcum venetum, Łojek
W receptach często można znaleźć zapis Talcum venetum. Wtedy nasuwa się pytanie, czy to „zwykły” talk? Tak, oczywiście jest to substancja pod nazwą talk, a sformułowanie Talcum venetum oznacza talk modrawy, odcień niebieskawy, siny.
Rozpuszczalniki
- Ethanolum 70% – Etanol 70% (V/V), Aethanolum 700, Spiritus Vini dilutus
- Ethanolum (96 per centum) – Etanol 96% (V/V), Ethanolum 760 g/L, Aethanolum 96o, Alcohol 96o, Spiritus Vini, Spiritus Vini rectificatus, Spiritus 96o, Spiritus concentratus
Jeśli na recepcie jest zapis Spir. Vini to należy wziąć etanol 96o, a jeśli byłoby napisane Spir. Vini dil. – to etanol 70o. Należy jednak stosować tę zasadę z pewną ostrożnością, gdyż w starszych przepisach recepturowych mianem Spir. Vini określano etanol 70o. W przypadku recepty zawierającej w składzie etanol, należy sprawdzić pozostałe składniki substancji leczniczych i zastosowanie leku, stąd można wyciągnąć właściwe wnioski odnośnie pożądanego stężenia etanolu. Przykładem może być recepta zawierająca w składzie chloramfenikol i rezorcynę oraz etanol, do stosowania na skórę twarzy. W tym przypadku należy użyć etanolu 70o zamiast 96o, aby nie doszło do podrażnienia skóry, a właściwe działanie substancji leczniczych zostanie zachowane.
- Formaldehydi solutio (35 per centum) – Formaldehyd roztwór 35%, Formalinum, Solutio Formaldehydi, Formaldehydum solutum
Dawniej był stosowany formaldehyd 40%, a obecnie jest 35%.
- Glycerolum (85 per centum) – Glicerol 85%, Glycerolum, Glycerinum
W tym przypadku należy zwrócić uwagę na pisownię. Częstym błędem jest pisanie formy Glicerolum zamiast Glycerolum.
Synonimy preparatów galenowych
- Aluminii subacetatis solutio – Płyn Burowa, Aluminium subaceticum solutum, Aluminii acetici solutio, Liquor Burovi, Liquor Aluminii acetici
Czasami można znaleźć w zapisie recepty różnie utworzone synonimy, które nie są prawidłowe. Przykładem jest Aqua Burovi, która miała oznaczać zapewne Płyn Burowa.
- Alumen – Ałun, Aluminii kalii sulfas
- Ammonii anisatus spiritus – Spiritus Ammonii anisatus, Krople anyżowe, Liquor Ammonii anisatus
- Aqua Calcis – Woda wapienna, Calcium hydricum solutum, Aqua Calcariae
- Hydrogenii peroxidum (30 per centum) – Wodoru nadtlenek 30%, Hydrogenium peroxydatum 30%, Hydrogenium peroxydatum solutum concentratum, Perhydrol
- Hydrogenii peroxidum (3 per centum) – Wodoru nadtlenek 3%, Hydrogenium peroxydatum 3%, Hydrogenium hyperoxydatum solutum, Woda utleniona
- Iodi solutio aquosa – Roztwór wodny jodu, Iodi Lugoli solutio, Płyn Lugola, Solutio Iodi aquosa
- Iodi solutio spirituosa – Spirytusowy roztwór jodu, Jodyna, Tinctura Iodi, Iodi solutio spirituosa
Należy zwrócić uwagę, że preparaty jodu różnią się rodzajem rozpuszczalnika: roztwór wodny, roztwór spirytusowy.
- Pix Lithanthracis – Maź pogazowa, Prodermin
- Pix Liquida Pini – Dziegieć sosnowy, Maź sosnowa
- Sirupus simplex – Syrop prosty, Sirupus sacchari, Ulepek
- Valerianae tinctura – Nalewka z korzenia kozłka, Tinctura Valerianae, Tinctura Polemoni, Krople walerianowe
