Newsletter
Aptekarz Polski
Archiwum
Brak wyników
Zobacz wszystkie wyniki
  • Aktualności
  • Eksperci
  • SZKOLENIA
  • Wiedza
  • Receptura
  • Prawo
  • Trendy
  • PODCASTYPosłuchaj
  • WIDEOObejrzyj
  • Aktualności
  • Eksperci
  • SZKOLENIA
  • Wiedza
  • Receptura
  • Prawo
  • Trendy
  • PODCASTYPosłuchaj
  • WIDEOObejrzyj
Brak wyników
Zobacz wszystkie wyniki
Aptekarz Polski
Brak wyników
Zobacz wszystkie wyniki
Strona główna Receptura

Nazwy, skróty i synonimy w recepturze aptecznej

dr n. farm. Regina Kasperek-NowakiewiczAutordr n. farm. Regina Kasperek-Nowakiewicz
25/08/2020
Synonimy w recepturze aptecznej.

fot. Canva.com.

Substancje do celów farmaceutycznych, stosowane do sporządzania leków recepturowych są przepisywane na receptach w języku łacińskim. Ponadto w praktyce wykonywania leków recepturowych konieczna jest znajomość nie tylko nazw substancji leczniczych i pomocniczych, ale także ich synonimów oraz skrótów określających postać leku i polecenia odnośnie jego wykonania.

Nazwy surowców farmaceutycznych stosowane w Farmakopei

Monografie farmakopealne substancji w FP XI mają nazwę łacińską i polską oraz ich odpowiedniki w wersji angielskiej i francuskiej. Nazwy substancji do celów farmaceutycznych, będących substancjami chemicznymi, są zgodne z międzynarodowymi nazwami powszechnie stosowanymi (Denominatio Communis Internationalis) zwanymi także INN (ang. International Nonproprietary Names), w wersji łacińskiej zalecanymi przez Światową Organizację Zdrowia, a w przypadku braku INN – z innymi łacińskimi nazwami farmakopealnymi używanymi także w Farmakopei Europejskiej.

Oczywiście takie nazwy łacińskie są zwykle znane i zrozumiałe, ale kiedy substancja ma kilka synonimów, to wtedy trzeba je znać lub sprawdzić w piśmiennictwie. W recepcie na lek recepturowy zwykle są stosowane skróty, które oznaczają polecenia dla farmaceuty odnośnie składu i postaci leku. Więcej trudności sprawiają skróty, które zostały niewłaściwie napisane i niejednoznacznie określają na przykład rodzaj substancji leczniczej.

Tworzenie nazw łacińskich surowców farmaceutycznych

Tworzenie nazw łacińskich substancji i preparatów począwszy od FP V uległo pewnym zmianom. W FP IV niektóre nazwy substancji miały inne końcówki niż w monografiach późniejszych. Jednak w starszych przepisach recepturowych takie właśnie końcówki z FP IV są używane, a w receptach można jeszcze znaleźć takie zapisy.

Przykładowo w FP IV w mianowniku występuje Natrium benzoicum, a w FP V – FP XI Natrii benzoas. Analogicznie zmieniają się formy nazw w dopełniaczu, które są używane w receptach przy zapisie składników po skrócie Rp. (łac. Recipe; pol. weź), odpowiednio np. Natrii benzoici (FP IV), Natrii benzoatis (FP V – FP XI). Nazwy substancji pisane według FP IV są też traktowane jako synonimy.

Jakie są zasady tworzenia nazw łacińskich surowców według FP XI?

Aktualnie obowiązujące zasady tworzenia nazw łacińskich według FP XI są następujące:

  • Nazwy obojętnych substancji chemicznych są wyrażane jak rzeczowniki rodzaju nijakiego drugiej deklinacji i zwykle są jednowyrazowe (np. Mannitolum).
  • Nazwy kwasów są dwuwyrazowe i rozpoczynają się od słowa Acidum (np. Acidum lacticum).
  • Nazwy soli są dwuwyrazowe i zaczynają się od nazwy kationu. Nazwy te są utworzone w ten sposób, że kation (składnik zasadowy) występuje w dopełniaczu, a anion (składnik kwasowy) w mianowniku:

– dla anionów wywodzących się z kwasów beztlenowych używany jest rodzaj nijaki drugiej deklinacji (końcówka -um), np. Natrii bromidum,

– dla anionów wywodzących się z kwasów tlenowych rodzaj męski trzeciej deklinacji (końcówka -as), np. Natrii salicylas.

  • Nazwy związków typu soli, które wywodzą się ze związków amfoterycznych tworzy się, określając obydwa składniki w mianowniku:

– część nazwy substancji działającej podawana jest jako rzeczownik rodzaju nijakiego,

– część nazwy określająca składnik potrzebny do utworzenia soli podawana jest w formie przymiotnikowej (np. Sulfacetamidum natricum, gdzie natricum jest formą przymiotnikową utworzoną od Natrium).

  • Nazwy surowców roślinnych są dwuwyrazowe. Tworzy się je podając jako wyraz pierwszy nazwę gatunkową surowca w dopełniaczu, a jako wyraz drugi – nazwę części rośliny podaną w mianowniku liczby pojedynczej (np. Arnicae flos).
  • Podobne zasady stosuje się przy tworzeniu nazw olejów i olejków eterycznych, podając jako wyraz pierwszy nazwę określającą pochodzenie oleju lub olejku w dopełniaczu, a jako wyraz drugi słowo oleum podane w mianowniku liczby pojedynczej (np. Rapae oleum).
  • Nazwy preparatów farmaceutycznych zaczynają się od nazwy surowca lub preparatu, z którego otrzymano dany lek w dopełniaczu, po której występuje nazwa postaci podana w mianowniku (np. Majoranae unguentum).

Jak tworzona jest nazwa polska?

Zasady tworzenia odpowiedników polskich nazw łacińskich substancji i preparatów chemicznych są także zawarte w FP XI. Nazwy odpowiedników polskich dla nazw INN w wersji łacińskiej, powinny być zgodne z ogólnymi regułami polskiej pisowni i wymowy. Do utworzenia nazwy polskiej należy ustalić formę polską i jej rodzaj gramatyczny, dokonać transliteracji nazwy łacińskiej lub zmian przez odpowiednie przekształcenie nazwy. Konkretne zasady są podane w FP XI. Dla nazw substancji chemicznych przyjęto reguły Międzynarodowej Unii Chemii Czystej i Stosowanej (International Union of Pure and Applied Chemistry, IUPAC).

Strona 1 z 4
12...4Następny
Tagi: lek recepturowyrecepturasynonimytechnologia postaci leku
UdostępnijPodziel się
dr n. farm. Regina Kasperek-Nowakiewicz

dr n. farm. Regina Kasperek-Nowakiewicz

Katedra i Zakład Farmacji Stosowanej i Społecznej, Uniwersytet Medyczny w Lublinie.

Powiązane artykuły

Receptura okiem praktyka. Jak sporządzać preparaty z mocznikiem?

Receptura okiem praktyka. Jak sporządzać preparaty z mocznikiem?
Autormgr farm. Barbara Pandyra-Kowalskai1 others

Wielorakość działania mocznika (w zależności od stężenia) daje ogromne możliwości zastosowania, zwłaszcza w dermatologii i kosmetyce. Zalety mocznika znano od...

Czytaj więcej

NFZ przedstawia raport na temat rynku leków recepturowych w Polsce

NFZ przedstawia raport na temat rynku leków recepturowych w Polsce
AutorRedakcja Aptekarza Polskiego

Najnowszy raport NFZ przedstawia analizę rynku leków recepturowych w latach 2015-2019. Analizie poddano między innymi różnice między województwami w realizacji...

Czytaj więcej
Następny wpis
Uwaga na próby oszustwa

Uwaga na oszustów podszywających się pod funkcjonariuszy CBŚ

Przeczytaj również

PTSF UJ CM zaprasza na konferencję “Marketing w farmacji”

PTSF UJ CM zaprasza na konferencję “Marketing w farmacji”

Projekt COVAX: pierwsze szczepionki przeciwko COVID-19 trafiły do Akry w Ghanie

Projekt COVAX: pierwsze szczepionki przeciwko COVID-19 trafiły do Akry w Ghanie

Opublikowano pierwszy wykaz technologii lekowych o wysokim poziomie innowacyjności

Opublikowano pierwszy wykaz technologii lekowych o wysokim poziomie innowacyjności

Rząd zaprezentował projekt Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności (KPO)

Rząd zaprezentował projekt Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności (KPO)

28 lutego - Światowy Dzień Chorób Rzadkich

28 lutego – Światowy Dzień Chorób Rzadkich

Facebook

  • Kontakt
  • Dla reklamodawców
  • Dla autorów
  • Regulamin serwisu
Aptekarz Polski. Pismo Naczelnej Izby Aptekarskiej

Redakcja korzysta z zasobów: freepik.com, flaticon.com

Brak wyników
Zobacz wszystkie wyniki
  • Najnowsze e-wydanie Aptekarza Polskiego – 173 (151e)
  • Aktualności
  • Szkolenia
  • Wiedza
  • Trendy
  • WIDEO
  • Farmacja szpitalna
  • Aptekarz Polski

Redakcja korzysta z zasobów: freepik.com, flaticon.com

Zapisz się do newslettera Aptekarza Polskiego
Zapisz się do newslettera Aptekarza Polskiego
Cześć!
Dostęp do serwisu aptekarzpolski.pl przeznaczony jest dla farmaceutów oraz osób uprawnionych do wystawiania recept lub prowadzących obrót produktami leczniczymi.
W związku z odwiedzaniem witryny www.aptekarzpolski.pl przetwarzamy Twój adres IP, pliki cookies oraz dane na temat aktywności i urządzeń użytkownika. Jeżeli dane te pozwalają zidentyfikować Twoją tożsamość, wówczas będą traktowane jako dane osobowe zgodnie z Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady 2016/679 (RODO). Jeśli chcesz zapoznać się z informacjami dotyczącymi zasad przetwarzania Twoich danych osobowych, prosimy o przejście do regulaminu serwisu.
Rezygnuję
Cześć!
Dostęp do serwisu aptekarzpolski.pl przeznaczony jest dla farmaceutów oraz osób uprawnionych do wystawiania recept lub prowadzących obrót produktami leczniczymi.
W związku z odwiedzaniem witryny www.aptekarzpolski.pl przetwarzamy Twój adres IP, pliki cookies oraz dane na temat aktywności i urządzeń użytkownika. Jeżeli dane te pozwalają zidentyfikować Twoją tożsamość, wówczas będą traktowane jako dane osobowe zgodnie z Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady 2016/679 (RODO). Jeśli chcesz zapoznać się z informacjami dotyczącymi zasad przetwarzania Twoich danych osobowych, prosimy o przejście do regulaminu serwisu.
Rezygnuję
Ta strona używa plików cookies. Pozostając na tej stronie zgadzasz się na ich użycie. ☒ Zgadzam się