Recepturowe substancje o działaniu przeciwzapalnym w terapii AZS
Składnikami preparatów tej grupy są glikokortykosteroidy, które przez wielokierunkowe i wieloczynnikowe działanie wykazują efekt przeciwzapalny, immunosupresyjny i antyproliferacyjny. Dostępne w recepturze surowce (hydrokortyzon i prednizolon) są stosowane w łagodnych postaciach AZS, w okresach zaostrzenia zaleca się stosowanie preparatów gotowych o większej sile działania.
W związku z łatwością przenikania sterydów do krążenia ogólnego i wywoływania systemowych działań niepożądanych, preparaty tego typu powinny być stosowane z rozwagą – najlepiej nie dłużej niż dwa tygodnie. Często jednak są nadużywane, co prowadzi do rozwoju tachyfilaksji (zmniejszenia wrażliwości tkanek na działanie leku).
Jakie są zasady bezpiecznej terapii związkami sterydowymi?
Aby terapia przeciwzapalna w AZS była skuteczna, warto zwrócić uwagę pacjenta na kilka kwestii:
- W zależności od charakteru zmian skórnych zaleca się odpowiednią postać leku – kremy i zawiesiny w przypadku zmian sączących, maści na zmiany suche i zlichenizowane.
- Silniejsze działanie wynikające z lepszej penetracji sterydów osiągane jest w przypadku stosowania maści, słabsze w przypadku kremów i zawiesin.
- Dla zapewnienia bezpieczeństwa terapii preparaty sterydowe zaleca się stosować naprzemiennie z emolientami, pamiętając o co najmniej godzinnej przerwie między ich aplikacjami.
- Preparaty na bazie sterydów można stosować w schemacie terapii ciągłej (codziennie jednorazowo steryd i dwukrotnie emolient) lub naprzemiennej (steryd co drugi lub trzeci dzień albo raz lub dwa razy w tygodniu, w pozostałe dni tylko emolient).
- Aby leczenie było efektywne, należy stosować odpowiednią objętość preparatu w zależności od miejsca jego stosowania z uwzględnieniem tak zwanych jednostek opuszkowych (FTU).
- W przypadku stosowania preparatów przeciwzapalnych u dzieci, należy zwrócić uwagę na duży stosunek powierzchni ciała do jego masy, co zwiększa ryzyko działań niepożądanych i wymaga korekcji dawki leku.
Przykłady recept z glikokortykosteroidami
Rp.
Hydrocortisoni 0,5
Aquae
Eucerini aa ad 100,0
M. f. cremor
D.S. 1 x dziennie na skórę twarzy
Rp.
Prednisoloni 0,25
Ureae 5,0
Aquae 15,0
Ung. Cholesteroli ad 100,0
M. f. ung.
D.S. 1 x dziennie na skórę przez 2 tygodnie
Rp.
Hydrocortisoni 2,5
Aquae 20,0
Vaselini hydropjylici ad 100,0
M. f. ung.
D.S. 1 x dziennie na skórę
Rp.
Hydrocortisoni 1,5
Glyceroli 15,0
Lekobaza LUX ad 100,0
M. f. ung.
D.S. 1 x dziennie przez miesiąc
Rp.
Hydrocortisoni 2,5
Acidi salicylici 2,0
Pastae Zinci ad 100,0
M. f. pasta
D.S. 1 x dziennie na skórę
Czytaj także: Opieka nad pacjentem chorym na atopowe zapalenie skóry.