Hydrokortyzon
Hydrokortyzon (kortyzol) jako substancja pro receptura ma postać białego, krystalicznego proszku, który nie rozpuszcza się w wodzie, natomiast wykazuje rozpuszczalność w etanolu o stężeniu 70-procentowym i wyższym. Z tego względu stanowi składnik:
• roztworów etanolowych do stosowania zewnętrznego;
• zawiesin do stosowania zewnętrznego;
• kropli i maści do oczu;
• kropli do uszu i nosa;
• maści, kremów i past;
• czopków doodbytniczych;
• globulek dopochwowych.
Preparaty zawierające w swoim składzie hydrokortyzon charakteryzują się działaniem przeciwzapalnym, przeciwalergicznym i przeciwświądowym. Farmakopea XII określa dla niego dawki zwykle stosowane w granicach 0,25 – 2,5% (dla leków do stosowania zewnętrznego).
Rp. 1.
Hydrocortisoni 0,5
Capsici trae
Chinae trae aa 5,0
Spir. Vini 96˚ ad 100,0
M. f. sol.
D.S. zewnętrznie
Rp. 2.
Hydrocortisoni 0,1
Detreomycini
Acidi salicylici aa 2,0
Resorcinoli 1,0
Ethanoli 60˚ ad 100,0
M. f. sol.
D.S. zewnętrznie
Powyższe recepty stanowią przykład roztworów etanolowych do stosowania zewnętrznego. Ich sporządzenie polega na rozpuszczeniu składników proszkowych w etanolu (w przypadku substancji krystalicznych należy przeprowadzić mikronizację) i dodaniu nalewek (recepta 1) lub odpowiedniej ilości wody (recepta 2).
Rp. 3.
Gentamycini
Hydrocortisoni aa 0,5
Zinci oxydi
Talci veneti aa 7,5
Glyceroli 5,0
Aquae ad 50,0
M. f. susp.
D.S. zewnętrznie
Zmieszać przed użyciem!
Aby sporządzić powyższą zawiesinę, należy najpierw rozpuścić gentamycynę w wodzie i następnie rozetrzeć w moździerzu pozostałe substancje stałe z glicerolem. Na koniec stopniowo dodawać do moździerza roztwór wodny antybiotyku.
Rp. 4.
Neomycini sulfatis 0,5
Hydrocortisoni 0,1
Ethanoli 30˚ ad 20,0
M. f. guttae otologicae
D.S. krople do uszu
Wykonanie powyższych kropli do uszu wymaga sporządzenia wodnego roztworu neomycyny i etanolowego roztworu hydrokortyzonu, które należy ze sobą połączyć.
Rp. 5.
Hydrocortisoni 0,25
Ephedrini hydrochloridi 0,3
Sulfarinoli ad 30,0
M. f. guttae rhinologicae
D.S. krople do nosa
Zmieszać przed użyciem!
W skład powyższych kropli do nosa wchodzi Sulfarinol, który jest lekiem gotowym w postaci zawiesiny zawierającej w 1 ml 50 mg sulfatiazolu 1 mg azotanu nafazoliny. Poprawne wykonanie tej recepty opiera się na roztarciu w moździerzu składników stałych i dodawaniu porcjami Sulfarinolu, do otrzymania zawiesiny.
Rp. 6.
Hydrocortisoni 1,0
Urea 10,0
1% Sol. Acidi borici
Eucerini aa ad 100,0
M. f. ung.
D.S. zewnętrznie
Rp. 7.
Acidi salicylici 3,0
Hydrocortisoni 1,0
Urea 5,0
Aquae 10,0
Vaselini hydrophylici ad 100,0
M. f. ung.
D.S. zewnętrznie do usuwania łuski przez 3-8 dni
Recepty 6 i 7 są przykładami maści, których przygotowanie należy rozpocząć od roztarcia w moździerzu substancji stałych: hydrokortyzonu i kwasu salicylowego ze stopniowo dodawanym podłożem. Mocznik należy rozpuścić w wodzie (w recepcie 6 należy wykorzystać do tego celu wodę potrzebną do rozcieńczenia 3-procentowego roztworu kwasu borowego) i dodać otrzymany roztwór do zawartości moździerza.
Rp. 8.
Neomycini sulfatis
Hydrocortisoni aa 0,5
Benzocaini 1,0
Balsami peruviani 3,0
Aquae
Lanolini anhydrici
Eucerini aa ad 100,0
M. f. ung.
D.S. zewnętrznie
Powyższą receptę można wykonać przy użyciu unguatora. Do pojemnika należy odważyć lanolinę i eucerynę, dodać sproszkowane substancje stałe, balsam peruwiański i wodny roztwór neomycyny. Całość wymieszać.
Rp. 9.
Hydrocortisoni 0,25
Aquae
Eucerini aa ad 100,0
M. f. cremor
D.S. zewnętrznie w AZS
Powyższa recepta to przykład kremu, który otrzymuje się poprzez zawieszenie hydrokortyzonu w mieszaninie wody z euceryną.
Rp. 10.
Hydrocortisoni 0,005
Neomycini sulfatis 0,01
Benzocaini 0,2
Zinci oxydi 0,3
Bismuthi subgallatis 0,3
Cacao olei q.s.
M. f. supp. anal.
D. t. d. No 20
D.S. 2 x dziennie czopek
Czopki można wykonać metodą wylewania. Do uprzednio stopionego na łaźni wodnej masła kakaowego zaleca się dodać odważone ilości substancji stałych i dokładnie wymieszać, a następnie wylać do przygotowanych form i schłodzić.
Czytaj także: Sterydoterapia i „sterydofobia”. Wskazania oraz działania niepożądane.