Newsletter
Aptekarz Polski
Archiwum
Brak wyników
Zobacz wszystkie wyniki
  • EKSPERCISprawdź
  • SZKOLENIAWeź udział
  • PODCASTYPosłuchaj
  • WIDEOObejrzyj
  • WYWIADYPrzeczytaj
  • EKSPERCISprawdź
  • SZKOLENIAWeź udział
  • PODCASTYPosłuchaj
  • WIDEOObejrzyj
  • WYWIADYPrzeczytaj
Brak wyników
Zobacz wszystkie wyniki
Aptekarz Polski
Brak wyników
Zobacz wszystkie wyniki
Strona główna Receptura

Gentamycyna jako składnik leków recepturowych

mgr farm. Izabela OśródkaAutormgr farm. Izabela Ośródka
27/01/2022
Gentamycyna jako składnik leków recepturowych

fot. Canva.com

Początki stosowania gentamycyny w lecznictwie sięgają lat 60. XX wieku. Pomimo narastającej przez lata oporności stanowi ona wciąż przydatny środek w terapii wielu infekcji wywołanych przez bakterie Gram-ujemne. Polski rynek farmaceutyczny oferuje obecnie niewiele preparatów gotowych z tym antybiotykiem. Znacznie szersze zastosowanie znajduje on w recepturze aptecznej.

Gentamycyna stanowi produkt metabolizmu promieniowców z gatunku Micromonospora purpurea oraz Micromonospora echinospora. Pod względem chemicznym należy do II generacji antybiotyków aminoglikozydowych. W jej cząsteczce można wyróżnić pierścień heksozowy połączony wiązaniami glikozydowymi z dwoma cząsteczkami aminocukrów. Za właściwości antybiotyczne odpowiadają wolne grupy hydroksylowe i aminowe przy cząsteczkach aminocukrów. Aktywność farmakologiczną wykazuje gentamycyna C, która jest mieszaniną podtypów C1, C1a, C2, C2a i C2b.

Czytaj także: Nowe antybiotyki – czy mamy szansę wygrać z bakteriami?

Jaki jest mechanizm działania gentamycyny?

Gentamycyna, podobnie jak inne antybiotyki aminoglikozydowe, wykazuje działanie bakteriobójcze. Wnika do wnętrza bakterii Gram-ujemnych poprzez błonowy transport aktywny zależny od obecności tlenu. Ta cecha sprawia, że gentamycyna i inne aminoglikozydy nie są efektywne w stosunku do bakterii beztlenowych.

Transport gentamycyny do wnętrza komórek bakteryjnych jest także uzależniony od pH i w środowisku kwaśnym ulega zahamowaniu. Dowiedziono, że proces ten zachodzi najefektywniej przy pH 7,8, dlatego należy monitorować i regulować pH sporządzanych preparatów na bazie gentamycyny.

Po dotarciu do cytoplazmy gentamycyna wiąże się z 16s rRNA podjednostki 30S rybosomu, zaburza translację mRNA i prowadzi do powstania skróconych lub niefunkcjonalnych białek. Niektóre źródła sugerują, że wadliwe proteiny zostają wbudowane w ścianę komórkową bakterii i przyczyniają się do zwiększenia jej przepuszczalności. Inne badania zwracają uwagę na to, że zaburzenie translacji zmniejsza ilość ochronnych białek odpowiedzialnych za reakcje oksydacyjno-redukcyjne, co prowadzi do kumulacji reaktywnych form tlenu i niszczenia komórek bakteryjnych.

Czytaj także: EMA o narastającej oporności drobnoustrojów na antybiotyki.

Spektrum działania i wykorzystanie gentamycyny w lecznictwie

Właściwości bakteriobójcze gentamycyny stanowią o skuteczności tego leku w terapii schorzeń wywołanych przez tlenowe bakterie Gram-ujemne, do których zaliczyć można niektóre bakterie z rodziny Enterobacteriaceae (Escherichia coli, Klebsiella pneumoniae, Serratia spp., Enterobacter spp.), Pseudomonas aeruginosa, niektóre gatunku z rodzaju Neisseria, Moraxella, Streptococcus i Haemophilus oraz metycylinooporne szczepy Staphylococcus aureus (choć w ich przypadku łatwo rozwija się oporność na działanie gentamycyny).

Z praktycznego punktu widzenia gentamycyna wykorzystywana jest w leczeniu:

  • posocznicy bakteryjnej
  • zapalenia opon mózgowych
  • zakażeń układu moczowego
  • zakażeń układu pokarmowego
  • zakażeń kości, skóry i tkanek miękkich.

Czytaj także: Antybiotyki i dodatki do żywności.

Jakie działania niepożądane może wywoływać gentamycyna?

Gentamycyna nie ulega metabolizmowi w organizmie ludzkim. Łatwo kumuluje się w uchu wewnętrznym, co odpowiada za jej ototoksyczność. Jej objawy są wynikiem uszkodzenia:

  • aparatu przedsionkowego – nudności, wymioty, zaburzenia równowagi, zawroty głowy
  • ślimaka – występowanie szumów usznych o wysokich tonach, utrata słuchu dźwięków o wysokiej częstotliwości.

Ponadto gentamycyna wykazuje zdolność do gromadzenia się w korze nerkowej, a konkretnie w komórkach kanalików bliższych. Wynikająca z tego nefrotoksyczność objawia się występowaniem łagodnej niewydolności nerek, która może upośledzać wydalanie antybiotyku i nasilać ryzyko ototoksyczności.

Z uwagi na to, że komórki kanalików nerkowych posiadają potencjał regeneracji, objawy nefrotoksyczności są zwykle odwracalne. Natomiast efekty uszkodzenia narządu słuchu wykazują charakter nieodwracalny, dlatego niezwykle istotne jest monitorowanie jego czynności podczas terapii gentamycyną.

Czytaj także: Działania niepożądane leków – od A do F.

Strona 1 z 4
12...4Następny
Tagi: gentamycynaleki sporządzane w aptecerecepturasporządzanie lekówtechnologia postaci leku
UdostępnijPodziel się

Chcesz otrzymywać powiadomienia o najważniejszych aktualnościach?

WYŁĄCZ
mgr farm. Izabela Ośródka

mgr farm. Izabela Ośródka

Magister farmacji w aptece ogólnodostępnej, absolwentka Śląskiego Uniwersytetu Medycznego, autorka tekstów o tematyce farmaceutycznej. Prywatnie młoda mama, miłośniczka domowych wypieków, górskich wędrówek oraz zwolenniczka fitoterapii.

Powiązane artykuły

Nowe surowce zielarskie w „Farmakopei Europejskiej”

Nowe surowce zielarskie w „Farmakopei Europejskiej”
Autordr hab. Maciej Bilek, prof. UR

Zaledwie już kilka surowców zielarskich wystarczy, aby uzmysłowić sobie, jak ogromne i wszechstronne są możliwości roślinnych produktów leczniczych!

Czytaj więcejDetails

Z receptariuszami dookoła świata. Kanada, część 3

Z receptariuszami dookoła świata. Kanada, część 3
Autordr hab. Maciej Bilek, prof. UR

To już ostatni odcinek cyklu „Z receptariuszami dookoła świata”! Dzisiejsze spotkanie poświęcamy francuskojęzycznym receptariuszom opublikowanym na stronie Centre hospitalier universitaire...

Czytaj więcejDetails
Następny wpis
MZ o testowaniu w aptece: nie ma limitu testów na jednego pacjenta

MZ o testowaniu w aptece: nie ma limitu testów na jednego pacjenta

Najnowsze wydanie Aptekarza Polskiego Najnowsze wydanie Aptekarza Polskiego Najnowsze wydanie Aptekarza Polskiego

Przeczytaj również

Nowe surowce zielarskie w „Farmakopei Europejskiej”

Nowe surowce zielarskie w „Farmakopei Europejskiej”

Szansa na sukces – farmacja kliniczna w psychiatrii

Szansa na sukces – farmacja kliniczna w psychiatrii

Najnowsze e-wydanie Aptekarza Polskiego – 224

Najnowsze e-wydanie Aptekarza Polskiego – 224

Farmaceuci – niewykorzystany potencjał systemu szczepień dorosłych

Farmaceuci – niewykorzystany potencjał systemu szczepień dorosłych

Problemy i wyzwania związane z podaniem dziecku leku

Problemy i wyzwania związane z podaniem dziecku leku

Znajdź nas na Facebooku!

Subskrybuj powiadomienia

Nie przegap nowych wpisów - zapisz się na powiadomienia!

Zapisz się na powiadomienia
  • Kontakt
  • Dla reklamodawców
  • Dla autorów
  • Regulamin serwisu i Polityka Prywatności
Aptekarz Polski. Pismo Naczelnej Izby Aptekarskiej

Redakcja korzysta z zasobów: Canva.com, Pixabay.com

Dostęp do serwisu aptekarzpolski.pl przeznaczony jest dla farmaceutów oraz osób uprawnionych do wystawiania recept lub prowadzących obrót produktami leczniczymi.
W związku z odwiedzaniem witryny www.aptekarzpolski.pl przetwarzamy Twój adres IP, pliki cookies oraz dane na temat aktywności i urządzeń użytkownika. Jeżeli dane te pozwalają zidentyfikować Twoją tożsamość, wówczas będą traktowane jako dane osobowe zgodnie z Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady 2016/679 (RODO). Jeśli chcesz zapoznać się z informacjami dotyczącymi zasad przetwarzania Twoich danych osobowych, prosimy o przejście do Regulaminu Serwisu i Polityki Prywatności.
Rezygnuję
Dostęp do serwisu aptekarzpolski.pl przeznaczony jest dla farmaceutów oraz osób uprawnionych do wystawiania recept lub prowadzących obrót produktami leczniczymi.
W związku z odwiedzaniem witryny www.aptekarzpolski.pl przetwarzamy Twój adres IP, pliki cookies oraz dane na temat aktywności i urządzeń użytkownika. Jeżeli dane te pozwalają zidentyfikować Twoją tożsamość, wówczas będą traktowane jako dane osobowe zgodnie z Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady 2016/679 (RODO). Jeśli chcesz zapoznać się z informacjami dotyczącymi zasad przetwarzania Twoich danych osobowych, prosimy o przejście do Regulaminu serwisu i Polityki Prywatności.
Rezygnuję
Brak wyników
Zobacz wszystkie wyniki
  • Aptekarz Polski
  • Najnowsze e-wydanie Aptekarza Polskiego – 223 (201e)
  • Akademia Aptekarza Polskiego – szkolenie [punkty edukacyjne]
  • Aktualności
  • Wiedza
  • Receptura
  • Trendy
  • Prawo
  • Farmacja szpitalna
  • WIDEO
  • Podcasty
  • WYWIADY
  • Opinie ekspertów

Redakcja korzysta z zasobów: Canva.com, Pixabay.com

Ta strona korzysta z plików cookies. Kontynuując korzystanie z tej witryny, wyrażasz zgodę na używanie plików cookie. Zapoznaj się z naszą Regulaminem serwisu i Polityką Prywatności.