LEK NA DEPRESJĘ
Pierwszy w swoim rodzaju lek antydepresyjny odkryty został przez naukowców z Northwestern University, a wyniki badań opublikowano w grudniowym Neuropsychopharmacology. Obecnie lek testowany jest w badaniach klinicznych na grupie dorosłych, którzy nie reagują na klasyczne formy terapii depresji. Okazuje się, iż proponowana substancja jest bezpieczna, szybko łagodzi stany depresyjne, a pozytywne efekty utrzymują się do około siedmiu dni po zastosowaniu pojedynczej dawki. Nowy lek może być także przydatny w leczeniu innych chorób neurologicznych, w tym schizofrenii, zaburzeń dwubiegunowych czy choroby Alzheimera. Związek, zwany GLYX-13, jest wynikiem ponad dwóch dekad pracy amerykańskich naukowców. Ich badania wykazały, że związek ten jest w stanie wywołać trwałe i szybkie działanie przeciwdepresyjne bez typowych działań niepożądanych charakterystycznych dla innych leków modulujących receptor NMDA. W badaniach klinicznych, prowadzonych w 12 miejscach, po podaniu pojedynczej dawki GLYX-13 obserwowano znaczną redukcję objawów depresji. Pozytywne efekty były widoczne w ciągu 24 godzin i trwało średnio siedem dni. Skutki uboczne GLYX-13 były łagodne lub umiarkowane i pokrywały się z obserwowanymi u pacjentów otrzymujących placebo. Obecnie GLYX-13 podawany jest dożylnie, jednak już opracowywana jest jego postać doustna. Lek obecnie jest w trakcie fazy IIb badania klinicznego.
Jeffrey Burgdorf, Xiao-lei Zhang, Katherine L Nicholson, Robert L Balster, J David Leande, Patric K Stanton, Amanda L Gross, Roger A Kroes and Joseph R Moskal. Neuropsychopharmacology, doi: 10.1038/npp.2012.246
BADANIA NAD WPŁYWEM KINAZY
AKTYWOWANEJ 5’AMP NA KOMÓRKI RAKOWE
Russel Jones, który stał na czele grupy badawczej z McGill’s Goodman Cancer Research Centre and the Department of Physiology dokonał niezwykle istotnego odkrycia. Okazuje się, iż kluczowym regulatorem metabolizmu energetycznego w komórkach rakowych jest kinaza białkowa aktywowana przez AMP (AMPK). Jest to białko występujące we wszystkich organizmach eukariotycznych i bierze udział w regulacji metabolizmu li¬pidów i glukozy, dlatego też enzym ten wydaje się jednym z głównych czynników odpowiedzial¬nych za utrzymanie energetycznej homeostazy w organizmie. Aktywacja tego białka prowadzi do zahamowania szlaków anabolicznych na korzyść procesów, w wyniku których powstaje ATP. Związek może odegrać kluczową rolę w ograniczaniu wzrostu komórek raka. AMPK działa jako “wskaźnik paliwa” w komórkach – jest włączony gdy wykrywa zmiany w poziomie energii i pomaga zmienić metabolizm kiedy poziom energii jest niski, jak na przykład podczas ćwiczeń lub na czczo. Naukowcy odkryli, że AMPK także reguluje metabolizm komórek nowotworowych i może ograniczać wzrost komórek raka. Wiadomym jest, iż rak jest chorobą, w której komórki tracą swoje normalne ograniczenia, jeżeli chodzi o wzrost i zaczynają dzielić się w niekontrolowany sposób. Jednak, gdy komórki szybko rosną potrzebują wystarczająco dużo energii, aby wykonać zadanie. Okazało się, iż AMPK działa jak wskaźnik paliwa w samochodzie – kiedy w organizmie poziom energii jest niski, zatrzymany zostaje wzrost komórek. AMPK ogranicza zdolność komórek rakowych do wykorzystania cukru jako tzw. paliwa wzrostu. Wyniki te sugerują, że włączenie AMPK w komórkach nowotworowych może być jednym ze sposobów ograniczenia wzrost nowotworu. Przełomowe odkrycie bazuje na poprzednim, które polega na stwierdzeniu, iż szeroko stosowana metformina, lek dla diabetyków, może ograniczać wzrost komórek guza i może stać się nowym narzędziem w terapii nowotworów. W tym badaniu, zespół Jonesa koncentruje się w szczególności na jednym z rodzajów raka krwi, znanego jako chłoniak.
http://www.eurekalert.org/pub_releases/2012-12/mu-cfg122112.php
Anna Dziewulska, Paweł Dobrzyń, Agnieszka Dobrzyń. Rola kinazy białkowej aktywowanej przez AMP (AMPK) w regulacji metabolizmu mięśni szkieletowych.
Postepy Hig Med Dosw (online), 2010; 64: 513-521
LOWASTATYNA W LECZENIU MALARII
Malaria jest to najczęstsza na świecie choroba zakaźna, na którą co roku zapada ponad 220 mln osób, a umiera 1-3 mln (są to głównie dzieci poniżej 5 roku życia). Wywołana jest przez jedne z gatunków jednokomórkowego pierwotniaka z rodzaju Plasmodium. Najcięższym powikłaniem jest tzw. malaria mózgowa, prowadząca do trwałych zaburzeń funkcji poznawczych. Naukowcy z Salt-Lake City odkryli, iż dodanie lowastatyny – powszechnie stosowanego leku obniżającego poziom cholesterolu, do tradycyjnego leczenia malarii, znacznie obniża stan zapalny układu nerwowego i zapobiega dysfunkcjom poznawczym w mysim modelu malarii mózgowej. Lowastatyna hamuje kumulację białych krwinek, zmniejsza nieszczelności w naczyniach mózgowych i produkcję wolnych rodników promujących stan zapalny. Dodatkowo okazało się, iż lowastatyna zapobiega również występowaniu zaburzeń poznawczych po posocznicy bakteryjnej
Reis PA, Estato V, da Silva TI, d’Avila JC, Siqueira LD, et al. (2012) Statins Decrease Neuroinflammation and Prevent Cognitive Impairment after Cerebral Malaria. PLoS Pathog 8(12): e1003099. doi:10.1371/journal.ppat.1003099
RECEPTORY POŻYWIENIA W ŚLUZÓWCE JELITA
Pomimo wielu lat badań nad skutecznym lekiem stosowanym w leczeniu otyłości, naukowcy na całym świecie nadal szukają tego doskonałego. Ostatnie badania opublikowane w Trends in Endocrinology & Metabolism donoszą, iż w śluzówce jelita znajdują się receptory, które podobnie jak te w jamie ustnej, rozpoznają co jemy. Oceniają czy to co jemy jest słodkie, pikantne czy tłuste. W efekcie uwalniane są odpowiednie hormony kontrolujące poziom sytości czy poziom cukru we krwi. Okazuje się więc, iż uszkodzenie wspomnianych receptorów może odgrywać kluczową rolę w rozwoju otyłości, cukrzycy, czy innych chorób metabolicznych.
Sara Janssen, Inge Depoortere. Nutrient sensing in the gut: new roads to therapeutics? Trends in Endocrinology & Metabolism, 24 December 2012, doi: 10.1016/j.tem.2012.11.006
NATURALNA OBRONA ORGANIZMU PRZED ZAWAŁEM
Zawał mięśnia sercowego (atak serca) jest postacią choroby niedokrwiennej mięśnia sercowego. W samych tylko Stanach Zjednoczonych każdego roku dotyka około 610 000 Amerykanów (wg. Centers for Disease Control and Prevention). Do zawału mięśnia sercowego najczęściej dochodzi na tle miażdżycy tętnic wieńcowych w przebiegu choroby wieńcowej. W ścianach tętnic tworzą się blaszki miażdżycowe, powodujące zmniejszenie światła naczyń i ograniczenie przepływu krwi. Najnowsze badania opublikowane w prestiżowym Frontiers in Pharmacology donoszą, iż istnieje naturalny system obrony przed zablokowaniem tętnicy: bilirubina. Bilirubina to pomarańczowoczerwony barwnik żółciowy ssaków, powstaje wskutek degradacji części porfirynowej hemu, po uprzednim wyłączeniu i zmagazynowaniu jonu żelaza. Degradacja hemu prowadzi do powstania zielonkawej biliwerdyny, która następnie ulega redukcji do bilirubiny przy udziale enzymu – reduktazy biliwerdynowej – i NADPH (dawcy protonu). Powstaje ona codziennie w organizmie człowieka. Teraz naukowcy donoszą, iż bilirubina może zapobiec lub ograniczyć szkody występujące w naczyniach krwionośnych u osób z grupy ryzyka występowania miażdżycy. Gdy tętnice są uszkodzone, komórki mięśni gładkich w naczyniach krwionośnych stają się aktywne i rosną w miejscach urazów tworzących zmiany wewnątrz tętnic. Każda taka zmiana doprowadzić może do zablokowania przepływu krwi w tętnicach serca, a w konsekwencji do zawału. Zmiany w tętnicach mogą wystąpić ze względu na uwarunkowania genetyczne lub z powodu złego stylu życia, jak brak aktywności fizycznej, zła dieta lub palenie. Bilirubina może ograniczyć rozmiar uszkodzenia tętnic, blokując wzrost komórek mięśni gładkich naczyń. Co ważne, bilirubina hamuje wzrost komórek, nie powodując ich śmierci, co często jest efektem ubocznym niektórych leków. Obumarłe komórki zalegają wówczas w sieci naczyń, co także prowadzi do kolejnych zmian patologicznych i kolejnych problemów klinicznych. Jednakże użycie bilirubiny jest wyzwaniem, ponieważ bardzo słabo rozpuszcza się ona w wodzie i po podaniu doustnym ulega szybko metabolizmowi w wątrobie. Jedną z możliwości jest więc użycie jej do powlekania stentów, które następnie wstawione mogą być do tętnic.
Kelly J. Peyton, Ahmad R. Shebib, Mohammad A. Azam, Xiao-ming Liu, David A. Tulis and William Durante. Bilirubin inhibits neointima formation and vascular smooth muscle cell proliferation and migration. Front. Pharmacol., 22 March 2012 | doi: 10.3389/fphar.2012.00048
