Jakie są wskazania do zastosowania retinoidów?
Retinoidy to złoty standard działania anti-aging, ale stosuje się je także w takich wskazaniach jak trądzik, skóra dojrzała – idealny pacjent to taki z Acne tarda (trądzik wieku dorosłego), przebarwienia i nierównomierny koloryt, łuszczyca (tazaroten, acytretyna), rybia łuska, rogowacenie przymieszkowe, przedwczesne starzenie, zapobieganie i terapia fotostarzenia.
Co wiemy o retinolu?
Wiele badań pokazało, że zewnętrznie stosowany retinol może wywoływać te same molekularne i komórkowe zmiany co kwas retinowy, ale potrzeba dawki dwudziestokrotnie większej, miejscowe podrażnienie jest za to mniej nasilone.
Retinol jest jasnożółtą oleistą substancją rozpuszczalną w tłuszczach. Za określenie struktury retinolu przyznano w 1937 roku Nagrodę Nobla Karrerowi i wsp., a w 1949 roku opracowano syntezę retinolu.
Zwykle stosowane stężenia mieszczą się w zakresie od 0,05 do 1%. Ważna jest też formulacja kosmetyku, gdyż retinol jest niestabilny i łatwo degraduje do biologicznie nieaktywnych form, gdy jest narażony na światło i powietrze. Warto zwrócić uwagę na opakowanie kosmetyku. Najlepiej, aby była to aluminiowa tubie lub opakowanie typu airless, a nie przezroczysta buteleczka.
By ograniczyć potencjał drażniący, a także by chronić substancję przed degradacją, zamyka się retinol w nanosomach. Pozwala to dostarczyć substancję aktywną stosując mniejsze stężenie przy jednoczesnej głębokiej penetracji. Efekty są lepsze niż przy większym stężeniu i formie nieliposomalnej.
Jaki jest dokładny mechanizm działania retinolu?
Wyjątkowość retinolu polega na tym, że działa on nie tylko na naskórek, ale także na skórę właściwą. Zmniejsza grubość, a zarazem zwiększa spoistość warstwy rogowej (stratum corneum) naskórka. Pobudza złuszczanie, zatem cykl odnowy komórek naskórka (turn-over) jest przyspieszony. Odnawia warstwę podstawną (stratum basale) i pogrubia ziarnistą (stratum granulosum) oraz zmniejsza liczbę komórek atypowych. Ponadto wpływa na równomierny rozkład melaniny – “rozprasza” barwnik, hamując tyrozynazę i transport barwnika do keratynocytów.
W skórze właściwej pobudza syntezę kolagenu I i III (kolageny strukturalne skóry) i kolagenu VII (budującego włókna zakotwiczające). Stymuluje powstawanie włókien elastyny poprzez wpływ na syntezę fibryliny I. Hamuje aktywność metaloproteinaz macierzy (MMP – ich aktywność gwałtownie wzrasta pod wpływem UVB), odpowiedzialnych za rozpad włókien kolagenu i elastyny, a także stymuluje produkcję tkankowych inhibitorów MMP. Zwiększa syntezę glikozaminoglikanów (GAG), do których należy m.in. kwas hialuronowy.
Ponadto re tinol wpływa na tworzenie nowych naczyń krwionośnych (angiogenezę) w warstwie brodawkowatej skóry właściwej, co przekłada się na lepsze zaopatrzenie skóry w substancje odżywcze i budulcowe.
Retinoidy działają komedolitycznie, zmniejszają rogowacenie ujść przewodów wyprowadzających gruczołów łojowych, hamują rozwój bakterii – dlatego są stosowane w terapii i pielęgnacji skóry trądzikowej.
W efekcie tych wszystkich działań skóra jest bardziej jędrna, elastyczna, o równomiernym kolorycie, lepiej odżywiona i gładsza.
Dermokosmetyki apteczne z retinoidami
Retinol znajdziemy między innymi w dermokosmetykach La Roche Posay Redermic R, Pharmaceris T pureRetinol, SVR Ampoule A czy Liq CR Serum Night 0.3% Retinol SILK.
Oprócz retinolu w kosmetykach można też stosować retinaldehyd, czyli retinal. Na aptecznej półce znajdziemy go w produktach firmy Avene, np. A-Oxitive Krem peelingujący na noc, Triacneal Expert oraz w serii Physiolift (krem na noc, pod oczy i koncentrat). Występuje on także w produktach marki Sesderma najczęściej w połączeniu z retinolem w formie nanosomów (Hidraderm Hyal Serum, seria Retiage).
Kwas retinowy występuje w wyrobie medycznym Mediqskin i Mediqskin Plus (punktowe żele przeciwtrądzikowe).
