Ankietowani dla każdego z zawodów jako najczęściej pojawiającą się barierą w komunikacji wskazali pośpiech. Wśród barier w komunikacji z diagnostami laboratoryjnymi stosunkowo często pojawia się też niezrozumiały, medyczny język i brak zainteresowania pacjentem. W przypadku farmaceuty na podium uplasował się brak zainteresowania pacjentem i niedostateczna wiedza, a w przypadku pielęgniarek brak zainteresowania pacjentem i niska kultura osobista.
Ostatnim punktem w kwestii oceny zdolności komunikacji wybranych medyków było poproszenie ankietowanych o ocenę poziomu zadowolenia z komunikacji z diagnostami laboratoryjnymi, farmaceutami oraz diagnostami laboratoryjnymi (1 – brak zadowolenia, 10 – całkowite zadowolenie). W kwestii diagnostów wypowiedziało się 114 osób, z czego 35 (31,5%) nie ma kontaktu z diagnostami. Odnośnie farmaceutów udzielono 147 odpowiedzi, z których jedynie 2 (1,4%) nie ma kontaktu, a o pielęgniarkach odpowiedzi udzieliło 146 osób, w tym 21 (14,4%) nie ma z nimi kontaktu. W szczegółowych statystykach odnośnie zadowolenia z komunikacji, które przedstawia rysunek 2.6., zaprezentowano jedynie odpowiedzi osób mających kontakt z medykami.
Najlepiej oceniony został poziom zadowolenia z komunikacji z farmaceutami, otrzymali oni średnią ocenę 7,57. Na drugim miejscu z oceną nieco powyżej 7 znaleźli się diagności laboratoryjni, a pielęgniarki uzyskały ocenę 6,84.
Pomijając kwestie komunikacji, które są głównym przedmiotem zainteresowania niniejszego badania, ankietowanych poproszono jeszcze o wyrażenie swojej opinii o istotności roli, jaką pełnią diagności laboratoryjni, farmaceuci i pielęgniarki w procesie leczenia. Udzielone przez nich odpowiedzi przedstawione zostały w tabeli 2.7.
Tabela 2.7. Istotność wybranych zawodów medycznych w procesie leczenia
| Diagnosta | Farmaceuta | Pielęgniarka | |
| Bardzo istotna | 60 (52,4%) | 20 (13,6%) | 71 (49%) |
| Istotna | 38 (33,3%) | 57 (38,8%) | 43 (29,7%) |
| Raczej istotna | 14 (12,3%) | 55 (37,4%) | 26 (17,9%) |
| Raczej nieistotna | 2 (1,7%) | 13 (8,8%) | 2 (1,4%) |
| Nieistotna | 0 | 2 (1,4%) | 2 (1,4%) |
| Zdecydowanie nieistotna | 0 | 0 | 1 (0,7%) |
| Liczba osób, które udzieliły odp: | 114 | 147 | 145 |
Źródło: opracowanie własne
Rola diagnostów laboratoryjnych i pielęgniarek została najczęściej oceniona jako bardzo istotna, natomiast rola farmaceutów jako istotna. Po zsumowaniu ocen istotności bardzo istotnych, istotnych i raczej istotnych jako ważnych zauważyć można, że aż 98,5% ankietowanych uważa rolę diagnostów w procesie leczenia za ważną. Dla pielęgniarek jest to 96,6% a dla farmaceutów nieco mniej, bo 89,8%.
Badanie przeprowadzane było w czasie trwania pandemii COVID-19, stąd też pojawiło się w nim dodatkowo pytanie odnośnie zdalnej komunikacji z placówkami medycznymi. Wydaje się, że wchodząc w drugie dziesięciolecie XXI w. niezależnie od sytuacji epidemicznej w kraju komunikacja zdalna pozostanie istotnym narzędziem w ochronie zdrowia. Udzielone przez ankietowanych odpowiedzi przedstawione zostały na rysunku 2.7.
W sumie 79% ankietowanych uważa, że przejście na zdalna komunikacje w placówkach medycznych w jakimś stopniu pogorszyło komunikację z nimi. A jedynie 16% uważa, że dzięki komunikacji zdalnej kontakty z placówkami medycznymi się polepszyło.
Podsumowanie i wnioski
Zaskoczeniem nie jest, że ankietowani najczęściej mają styczność z farmaceutami. Są to medycy, z którymi spotkać może się każdy pacjent, nawet jeśli nie jest chory. Pielęgniarki i pielęgniarzy spotyka się nieco rzadziej, jednak również nie zawsze będąc chorym – np. w punktach pobrań. Diagności laboratoryjni zwykle pracują w laboratoriach, gdzie nie mają styczności z pacjentami. Niekiedy mogą oni pracować w punktach pobrań, jednak prawdopodobne jest, że pacjenci tego nie wiedzą. Przy takiej częstości kontaktu pacjentów z poszczególnymi medykami nie zaskakuje ocena poziomu komunikacji z nimi. Farmaceuci wypadają w tej kategorii najlepiej. Mają oni bardzo częsty kontakt z pacjentami, są również uczeni w jaki sposób się z nimi porozumiewać, a ponadto w ich przypadku mniejszą rolę grają emocje, zmęczenie, stres, które mogą wpływać na komunikowanie się z pacjentami pielęgniarek – co z kolei wyjaśnia najsłabszą ocenę tej grupy zawodowej. Przekłada się to też bezpośrednio na ocenę zadowolenia z komunikacji, gdzie farmaceuci znowu wypadają najlepiej, a pielęgniarki najsłabiej.
Pozytywnie nastraja jednak, że ankietowani relatywnie wysoko ocenili wszystkich medyków, w każdej kategorii, przyznając im wyniki powyżej 80-85% (w przypadku oceny poziomu komunikacji czy istotności w procesie leczenia) oraz oceny powyżej 7 (dla zaufania, poziomu zadowolenia z komunikacji), wyłamuje się z tego jedynie ocena poziomu zadowolenia z komunikacji z pielęgniarkami (6,84).
Jeśli chodzi o negatywny, które wykazało badanie, niepokojące jest jak wiele barier w komunikacji zostało wskazanych – szczególnie jeśli chodzi o pośpiech i brak zainteresowania pacjentem, które mogą mieć szczególnie silny negatywny wpływ na przebieg procesu leczenia, a dodatkowo nieakceptowalna w relacjach tego typu niska kultura osobista.
Kwestią, która niepokoi najbardziej, jest bardzo niska ocena wpływu przejścia na komunikację zdalną na jakość komunikacji z placówkami medycznymi. Blisko 80% ankietowanych uważa, że przejście na komunikację zdalną, w pewnym stopniu pogorszyło jakość komunikacji z placówkami medycznymi. Wydawać by się mogło, że narzędzia komunikacji zdalnej powinny ułatwić i przyspieszyć komunikację z przychodniami czy szpitalami. Okazuje się jednak, że jest zupełnie odwrotnie i w takim wypadku, jeśli tego typu środki komunikacji pozostaną w użyciu, ich jakość powinna być znacznie poprawiona.
