Strzykawki, igły i pozajelitowa droga podania leków – co powinniśmy o nich wiedzieć?

W praktyce aptecznej nieraz spotykamy się z pacjentami pytającymi o igły i strzykawki, które są potrzebne do podania leków. Co powinniśmy o nich wiedzieć? Czy igły stosowane przy konkretnych drogach podania różnią się między sobą?

Iniekcje są jedną z form podania leków zapewniającą szybkie, niemal natychmiastowe działanie. Ta cecha sprawia, że jest to droga podań często wybierana przez praktyków ochrony zdrowia. Wiąże się ona jednak z wieloma zagrożeniami dla pacjenta. Zła technika wykonywania wkłuć czy używanie niesterylnego sprzętu stanowią jedno z głównych przyczyn zakażeń HBV i HCV na świecie. Nie bez powodu w przewodniku WHO dla personelu wykonującego iniekcje, na pierwszym miejscu stawia się ich ograniczenie na rzecz innych, bardziej bezpiecznych, a równie skutecznych dróg podań – doustnej czy przezskórnej.

Istnieje jednak wiele leków iniekcyjnych, które nie doczekały się swoich odpowiedników w innych formach podania lub kluczowy dla ich skuteczności jest jak najszybszy czas działania. Adrenalina, heparyny, insuliny, antybiotyki, analgetyki, anestetyki czy szczepionki – każdy z nas się z nimi spotkał. Ale jaki sprzęt dobrać, by wykonać bezpieczne i skuteczne podanie?

Czytaj także: Udział apteki szpitalnej w przygotowaniu leków do podania pozajelitowego.

Dlaczego strzykawka strzykawce nierówna?

W aptece spotykamy się z wieloma strzykawkami o różnej wielkości, ale także różnym przeznaczeniu. Przede wszystkim dla bezpiecznego podania wielkość strzykawki powinna odpowiadać objętości pobieranego leku. Przy czym kluczową rolę odgrywa także skala, jaka widnieje na strzykawce.

W praktyce szpitalnej spotykamy się ze strzykawkami o objętościach: 1 ml, 2 ml, 3 ml, 5 ml, 10 ml, 20 ml, 50 ml, 60 ml. Strzykawką o objętości 50 ml możemy pobrać 3 ml, jednak nie wykonamy tego z należytą dokładnością. Do pobrania podanej objętości należałoby użyć strzykawki 3 ml, gdy taką nie dysponujemy to 5 ml, ostatecznie 10 ml.

Innym istotnym zagadnieniem jest przeznaczenie strzykawek. Najczęściej spotykane są strzykawki o końcówce typu LUER. Jednak w użytku są także strzykawki typu LUER-LOCK czy do cewników. Strzykawki typu Luer-Lock umożliwiając “nakręcenie” igły czy innego sprzętu, minimalizują ryzyko wysięku czy przypadkowego zdjęcia, dzięki czemu zapewniają większe bezpieczeństwo podania. Z kolei strzykawki do cewników posiadają zdecydowanie większy koniec, dlatego – co istotne – nie nadają się one do podawania leków przez igłę.

Ważne dla wygody podającego może być także to, czy strzykawka posiada blokadę tłoka. Takie zabezpieczenie uniemożliwi – przy nabieraniu maksymalnych objętości – wypadnięcie tłoka i wylanie się pobieranej substancji.

Czytaj także: Postacie leków pozajelitowych.