Błędne kojarzenie leków
Niekorzystne połączenia inhibitorów pompy protonowej
Zdarza się, że pacjent otrzymuje suplementację doustną żelazem, będąc w trakcie stosowania inhibitorów pompy protonowej. Taka terapia może okazać się nieskuteczna, ze względu na podwyższone pH w żołądku, co wyklucza skuteczne wchłanianie żelaza. W takiej sytuacji daleko bardziej pożądana byłaby zmiana drogi podania, aby uzyskać skuteczność terapii.
Badania wykazują także, że nadmierne stosowanie inhibitorów pompy protonowej względnie inhibitorów H2, powoduje powstawanie dysbiozy i niekorzystnie wpływa na skład mikrobioty jelitowej. Inhibitory pompy upośledzają naturalną barierę ochronną, jaką jest kwaśne pH żołądka, co skutkuje przedostawaniem się większej ilości bakterii z jamy ustnej do jelit, co stwarza odpowiednie warunki do rozwoju Clostridioides difficile. Warto przypomnieć, że osoby długotrwale przyjmujące inhibitory pompy nie powinny rutynowo stosować probiotyków w celach prewencji zakażenia C. difficile.
Czytaj także: Interakcje lek-choroba.
Problemy przy stosowaniu kwasu traneksamowego
Innym ciekawym przykładem jest stosowanie preparatu kwasu traneksamowego w iniekcji, który jest szeroko stosowany przy zabiegach chirurgicznych w leczeniu lub zapobieganiu krwotoków. Stosunkowo często jest rozcieńczany przed podaniem, co niestety powoduje jego hydrolizę, a co za tym idzie – może wystąpić brak zamierzonego efektu terapeutycznego i konieczność powtarzanie dawki, zwiększająca ryzyko skutków ubocznych.
Groźne interakcje tramadolu
Niewiele osób zwraca uwagę na to, że jednoczasowe połączenie preparatów tramadolu z ciprofloksacyną oraz metoklopramidem i ondansetronem może być brzemienne w skutkach… Tramadol w połączeniu z ciprofloksacyną, która jest antagonistą miejsca pikrotoksynowego w receptorze GABA, ze względu na działanie prodrgawkowe, zwiększa możliwość wystąpienia napadu padaczkowego.
Przestrogą niech będzie także przypadek wypadku starszej kobiety w jednym ze szpitali, która wypadła z łóżka i uległa poważnym obrażeniom, w wyniku napadu drgawkowego wywołanego skojarzeniem ciprofloksacyny podanej bliskoczasowo z winpocetyną i sertraliną.
Z kolei w przypadku połączenia tramadolu z metoklopramidem, który hamuje metabolizm wątrobowy, mamy skokowe podniesienie się poziomu tarmadolu. Ondansetron natomiast antagonizuje działanie analgetyczne tramadolu.
Błędy w terapii wziewnej
Stosunkowo często w praktyce można spotkać stosowanie soli ambroksolu w połączeniu z bromkiem ipratropium w nebulizacji. Bromek ipratropium wykazuje działanie antycholinergiczne działając antagonistycznie w stosunku do ambroksolu, ponadto zmniejsza aktywność rzęsek, uniemożliwiając skuteczną ewakuację wydzieliny oskrzelowej. Pod znakiem zapytania stawia to powodzenie całej kuracji w przypadku ostrych infekcji górnych dróg oddechowych.
Przykłady błędnej podaży ilości mEq
Innym przykładem błędnej podaży leku, jest stosowanie 40 mEq w objętości 500 ml soli, podczas gdy zgodnie z niemodyfikowalną częścią karty charakterystyki, można podać maksymalnie 20 mEq. Takie postępowanie znacząco zwiększa ryzyko uszkodzenia naczyń, zwłaszcza u osób w podeszłym wieku.
Czytaj także: Jak uniknąć przedawkowania metotreksatu?
Problem narastającej antybiotykooporności
Najtrudniejszym problemem do rozwiązania jest nierozsądna polityka antybiotykowa, która sprzyja galopującej antybiotykooporności drobnoustrojów.
Często zdarza się, że pacjent trafia do szpitala z Podstawowej Opieki Zdrowotnej z zapaleniem płuc, przeleczony cefalosporynami III generacji z powodu na przykład zapalenia gardła i to jeszcze w sposób przewlekły. Warto zwrócić uwagę, że leki te są zastrzeżone do lecznictwa zamkniętego, a Polska jest chyba jedynym krajem w Europie, gdzie dopuszczono stosowanie cefalosporyn III generacji w POZ.
Generalnie należy stwierdzić, że antybiotyki są nadużywane i to jest jednym z głównych powodów wzrostu lekooporności. W tym kontekście na pytanie: „jak długo należy stosować antybiotyki?”, trafna wydaje się odpowiedź: „tak krótko, jak tylko to możliwe, a zarazem tak długo, jak tylko jest to konieczne”. Jest to oczywiście warunek konieczny, ale niewystarczający…
Czytaj także: „Superbugs”: antybiotykooporność jako narastający problem.
Podsumowanie
Zebrane i przytoczone przykłady opierają się na analizie kilku tysięcy kart historii chorób z wielu szpitali województwa i stanowią niewątpliwie jedynie wycinek szeroko rozumianego problemu, jakim jest nieprawidłowa farmakoterapia. Dobitnie jednak świadczą o tym, że jeszcze jest wiele do poprawienia w lecznictwie szpitalnym.