Już około 300 aptek zadeklarowało chęć udziału w akcji z okazji Światowego Dnia Cukrzycy. Farmaceuci pomagają w ten sposób pacjentom w identyfikacji ryzyka choroby, a także zwiększają świadomość społeczną na jej temat i promują zdrowe nawyki. Działania te spotkały się z bardzo pozytywnym odbiorem i dużym zainteresowaniem zarówno aptek, jak i samych pacjentów. Dlatego będą realizowane jeszcze przez cały styczeń.
Trzy podstawowe filary akcji to:
- Edukacja i promocja zdrowia.
- Darmowe badania przesiewowe, czyli przeprowadzanie testów diagnostycznych stężenia glukozy z krwi włośniczkowej.
- Ankieta i zbierane danych, które zostaną opracowane i posłużą do udokumentowania skuteczności badań przesiewowych w aptekach.
Akcja rozpoczęła się w listopadzie i trwała przez cały grudzień. Jak przebiegała? Postanowiliśmy sami to sprawdzić. Udaliśmy się do jednej z warszawskich aptek. Zdecydowaliśmy poddać się badaniu i zostaliśmy pokierowani do specjalnego gabinetu. Glukometr, delikatne, bezbolesne ukłucie i po krótkiej chwili wiedzieliśmy już, że w naszym przypadku poziom cukru jest prawidłowy. Podobnie jak ciśnienie, które także zostało zmierzone. Dostaliśmy kartkę z wynikiem, a także materiały edukacyjne.
Często wygląda to właśnie tak, że wynik nie budzi niepokoju. Jednak nie zawsze. Jak poinformowała nas wykonująca badanie farmaceutka mgr farm. Diana Lupa, w krótkim czasie miała do czynienia z dwoma pacjentami, u których wyniki znacznie odbiegały od normy. To kobieta, u której poziom cukru był wyraźnie podwyższony. – Udzieliliśmy tej pani informacji o konieczności wizyty u lekarza i wykonania dalszych badań – tłumaczy farmaceutka.
W kolejnym przypadku było odwrotnie. U mężczyzny, któryzdecydował się na badanie stwierdzono bardzo niski poziom cukru. Pacjent wykazywał też objawy osłabienia. Mówił jednak, że nie ma pojęcia, dlaczego tak się dzieje, bo wcześniej nigdy nie miał takich objawów. A może nie wiązał osłabienia z niską glikemią? Otrzymał wszystkie podstawowe informacje. – Dostał też od nas żel z glukozą, żeby podnieść glikemię i również pokierowaliśmy go do lekarza – podkreśla farmaceutka.
„To świetna akcja”
Część osób w aptece, w której obserwowaliśmy przebieg akcji przyjęła ją z zainteresowaniem. Tak jak pan Grzegorz, który przyszedł zrealizować receptę. Najpierw jego zainteresowanie wzbudziło stanowisko, na którym można za pomocą niewielkiego urządzenia zbadać rytm serca. Był zdziwiony, że wystarczy jedynie przyłożyć dwa palce do niewielkiej płytki i otrzymuje się podstawowe dane. Wynik okazuje się prawidłowy. – Będę żył – żartuje pan Grzegorz. – Zaraz pójdę jeszcze zobaczyć jak u mnie z tym cukrem. To naprawdę świetna akcja – dodaje.
Kolejna pacjentka otwarcie powiedziała nam, że nie zdawała sobie sprawy z możliwości wykonania badań diagnostycznych w aptece. – Przyszłam po leki, ale zaraz się zbadam. Przyznam szczerze, że nie wiem, czy zrobiłabym to w najbliższym czasie. Na pewno nie planowałam. A tu można od razu, za darmo, bez skierowania…
Kierownik apteki, mgr farm. Tomasz Bartoszuk potwierdza, że pacjenci wciąż bywają jeszcze zaskoczeni tym, że mogą wykonać badania w aptece. – Opieka farmaceutyczna to jest bardzo duży potencjał, który nie jest jeszcze w Polsce do końca wykorzystany. A mamy możliwości i ogromną chęć działania. Chodzi o to, żeby dotrzeć z informacją do pacjentów, bo dla wielu z nich taka forma funkcjonowania aptek to wciąż jest nowość. Na szczęście to się systematycznie zmienia – podkreśla.
O kampanii głośno jest także w mediach społecznościowych. Powstała również specjalna grupa na WhatsAppie, na której zaangażowani farmaceuci wymieniają się doświadczeniami na temat pomiarów glikemii.
Źródło: Paweł Iwaszko (na platformie X)
Źródło: Izabela Chuda (na platformie X)
Z nowym rokiem…
Ważne jest, by wykonać jak najwięcej badań. Przez cały grudzień zaangażowanie było ogromne. To jednak okres pełen wyzwań logistycznych i organizacyjnych i nie wszystkie apteki zdecydowały się na prowadzenie pomiarów w tym miesiącu. Także spora część pacjentów pochłonięta była innymi kwestiami.
Stąd decyzja o przedłużeniu akcji i prowadzeniu jej także w styczniu – miesiącu poświątecznych refleksji i realizacji noworocznych postanowień. Jest to na pewno świetny moment na ponowne zaangażowanie pacjentów w dbanie o swoje zdrowie.
Już w trakcie pierwszego miesiąca trwania kampanii, farmaceutom udało się uświadomić i zmobilizować do działania wielu pacjentów, u których podczas badań zdiagnozowano nieprawidłowe wyniki. To często osoby, które wcześniej nie miały pojęcia, że mogą mieć jakieś problemy ze zdrowiem. Dzięki akcji zidentyfikowały problem i poddadzą się diagnostyce, a jeśli potrzeba – także leczeniu, zadbają o swoje zdrowie i życie. Takie badanie to często unikalna szansa, żeby zareagować, często jeszcze na wczesnym etapie choroby.
Mgr farm. Artur Jędra z Okręgowej Izby Aptekarskiej w Warszawie, do którego spływają wyniki badań przeprowadzonych przez farmaceutów, podkreśla, że przez apteki przewija się dziennie setki tysięcy ludzi. Dlatego potencjał i możliwości są ogromne. – W tym codziennym zabieganiu taka akcja może być chwilą refleksji, aby zatrzymać się i zrobić badania w aptece. A przesiewowe testy pozwalają wychwycić osoby, które niekiedy przez lata nie zdają sobie sprawy, że są chore- tłumaczy.
I wskazuje na konkretne przykłady, które napływają z regionów. W jednej z aptek badaniu poddał się mężczyzna, u którego stwierdzono bardzo wysoki wynik poziomu glukozy – aż 459mg/dl! Od razu został poinstruowany, że musi bezzwłocznie udać się do lekarza.
Kolejny przykład to ponad 80-letnia seniorka, która od początku twierdziła, że na nic się nie leczy. Badania jednoznacznie wykazały jednak wysokie stężenie glukozy i podwyższone ciśnienie. Pacjentka przyznała wtedy, że może nie czuła się najlepiej, ale nie chciała martwić córki i dodatkowo jej obciążać. Wytłumaczono jej, jakie mogą być konsekwencje takiego podejścia i że jeśli nie będzie robić nic dla swojego zdrowia, to problem będzie wielokrotnie spotęgowany.
Takie przykłady można mnożyć i pokazują one sens takich akcji. Mgr farm. Artur Jędra podkreśla, że dzięki wspólnemu wysiłkowi można pomóc pacjentom w identyfikacji ryzyka cukrzycy, a także zwiększyć świadomość społeczną na temat tej choroby. Wszystkie zebrane dane z badań przesiewowych przyczynią się do lepszego zrozumienia cukrzycy w Polsce i dalszego rozwoju opieki farmaceutycznej.
Akcja odbywa się we współpracy z uniwersytetami w Łodzi, Poznaniu i Warszawie. – Chodzi o to, żeby zebrane dane przeanalizować. Mamy szansę pokazać, że jako farmaceuci możemy tworzyć profilaktykę poprzez kampanie społeczne – wyjaśnia.
Ogromna satysfakcja
Światowy Dzień Cukrzycy to doskonała okazja, aby promować zdrowie i edukację w aptekach. Podobnie jak inne tego typu akcje i kampanie, które są już planowane. Jak ta majowa dotycząca alergii i ta, która odbędzie się w marcu z okazji Światowego Dnia Otyłości. Będzie to kolejna okazja do wykonania badań pacjentom i podzielenia się wiedzą.
To bardzo ważne doświadczenia dla farmaceutów. Oto jedna z wielu relacji, jakimi dzielili się i dzielą podczas akcji z okazji Światowego Dnia Cukrzycy:
„To już drugie takie wydarzenie, w którym mogłam aktywnie uczestniczyć przeprowadzając działania diagnostyczne i edukacyjne dla pacjentów. Każde takie wydarzenie to dla mnie ogromna satysfakcja i radość – widzę, jak nasze działania pomagają pacjentom lepiej zrozumieć ich zdrowie i zmotywować ich do troski o siebie…”
Bezpieczeństwo i komfort pacjentów
Rozpoczęciu akcji towarzyszyły działania informacyjne i edukacyjne. Przeprowadzone zostały między innymi webinary dla farmaceutów prezentujące kluczowe założenia kampanii, ale także aspekty praktyczne pomiarów glikemii. „Podczas webinaru na temat kampanii przesiewowych badań glikemii w aptekach omówiliśmy nie tylko procedury, ale też zwróciliśmy uwagę na coś, co czasami umyka – organizację miejsca pracy” – komentowała w mediach społecznościowych współprowadząca spotkanie, mgr farm. Olga Sierpniowska. Farmaceuci mogli zapoznać się z wizualizacją gabinetu przygotowanego do badań wręcz wzorcowo:
- Wszystkie niezbędne materiały pod ręką – glukometr, lancety (jednorazowe!), rękawiczki i pojemnik na odpady medyczne.
- Wyraźne instrukcje i schematy dostępne dla personelu.
- Przejrzystość i czystość miejsca, które buduje zaufanie pacjentów.
Taki porządek to nie tylko estetyka – to także bezpieczeństwo, komfort i efektywność pracy. Przemyślana organizacja pozwala nam skupić się na tym, co najważniejsze – na pacjencie – dodała Olga Sierpniowska.
