Naczelna Izba Aptekarska wyraża duże zaniepokojenie zmianą stanowiska Ministerstwa Zdrowia w zakresie obrotu pozaaptecznego, które zostało przestawione przez Podsekretarza Stanu w Ministerstwie Zdrowia Marka Tombarkiewicza w odpowiedzi na interpelację Pani Ewy Malik – Poseł na Sejm RP, w sprawie obrotu pozaaptecznego. W przedmiotowej interpelacji Minister Tombarkiewicz wskazuje, że „w związku z napływem w ramach konsultacji publicznych licznych merytorycznych uwag do projektu rozporządzenia Ministra Zdrowia zmieniającego rozporządzenie w sprawie kryteriów klasyfikacji produktów leczniczych, które mogą być dopuszczone do obrotu w placówkach obrotu pozaaptecznego oraz punktach aptecznych, kwestionujących kierunek projektowanych zmian, mogących skutkować negatywnym wpływem na rynek polskich przedsiębiorców z branży obrotu hurtowego i detalicznego produktami leczniczymi przeznaczonymi do sprzedaży poza aptekami, prace legislacyjne nad projektem zostały wstrzymane a projekt w zaproponowanym kształcie nie będzie procedowany.”
Dodatkowo czytamy „(..)proponowane obniżenie dopuszczalnych w obrocie pozaaptecznym dawek leków przeciwbólowych do minimalnych umożliwiłoby pozostanie na rynku tylko części z obecnych produktów leczniczych (jednego czy dwóch producentów). Taki stan rzeczy wzbudził sprzeciw innych producentów leków, zaś Minister Zdrowia stał się adresatem zarzutów o zamiar ukonstytuowania stanu nierównego traktowania podmiotów”. Podkreślenia wymaga, że produkty lecznicze dopuszczone do obrotu w placówkach obrotu pozaaptecznego są zarejestrowane w małych dawkach i są one dostępne, dlatego też powyższy argument jest niezasadny. Naczelna Izba Aptekarska zwraca uwagę, że w zakresie problemów dotyczących zdrowia pacjenta należy wyraźnie odróżnić interesy przemysłu farmaceutycznego ukierunkowane na osiąganie zysków od zapewnienia pacjentowi bezpieczeństwa.
W związku z powyższym Naczelna Izba Aptekarska w dniu 10 sierpnia 2017 r., wystąpiła do Ministra Zdrowia Konstantego Radziwiłła o podjęcie działań mających na celu wznowienie prac w przedmiotowym zakresie, jednocześnie podkreślając, że nadrzędną ideą, jaką powinno kierować się Ministerstwo Zdrowia jest zdrowie, życie i bezpieczeństwo pacjenta, nie zaś troska o interes przedsiębiorców prowadzących obrót hurtowy i detaliczny produktami leczniczymi.
Niewątpliwie w przypadku obrotu pozaaptecznego chodzi właśnie o zdrowie i bezpieczeństwo pacjenta. Przede wszystkim należy wskazać, że placówki obrotu pozaaptecznego jako jedyne nie posiadają obowiązku uzyskania wpisu podmiotu do rejestru, który zrzesza placówki obrotu pozaaptecznego, w przeciwieństwie do innych podmiotów, które prowadzą obrót produktami leczniczymi, a co za tym idzie nie ponoszą one żadnych opłat rejestracyjnych, a także nie jest możliwe wskazanie ich rzeczywistej ilości. Zgodnie z danymi Głównego Inspektora Farmaceutycznego z 2015 roku liczba inspektorów zatrudnionych w wojewódzkich inspektoratach farmaceutycznych to 120 inspektorów, biorąc pod uwagę fakt, że w latach 2010 -2015 kontrolą objęto średnio 305 placówek obrotu pozaaptecznego na przeprowadzenie kontroli wszystkich placówek obrotu pozaaptecznego potrzeba 1200 lat ! Powyższe wskazuje, że nie jest możliwe objęcie skuteczną kontrolą wszystkich placówek, a co za tym idzie niezbędne jest wprowadzenie zmian ustawowych doprecyzowujących kwestie obrotu pozaaptecznego.
Naczelna Izba Aptekarska analizując problem obrotu pozaaptecznego zwraca uwagę na szereg anomalii pod względem bezpieczeństwa pacjenta.
Warto także zauważyć, że osoba wydająca produkty lecznicze w placówkach obrotu pozaaptecznego nie wyposażona w nawet minimalne informacje odnośnie działania i stosowania danego produktu leczniczego, a tym samym może wprowadzić pacjenta w błąd poprzez udzielenie nierzetelnej informacji.
Dodatkowo po wielokroć w placówkach obrotu pozaaptecznego produkty lecznicze wyeksponowane są miejscach łatwodostępnych dla dzieci, co bez wątpienia zagraża ich bezpieczeństwu. Zgodnie z § 5 pkt 4 rozporządzenia Ministra Zdrowia z 18 października 2002 r. w sprawie wydawania z apteki produktów leczniczych i wyrobów medycznych, osoba wydająca lek ma prawo odmówić wydania leku nie ukończyła 13 roku życia, jednakże w przypadku sklepu ogólnodostępnego, czy też stacji benzynowej sprzedawca nie ma obowiązku dokonywania weryfikacji wieku dzieci nabywających produkty lecznicze.
Dodatkowo nie ma żadnej pewności odnośnie wiarygodności oryginalności leków sprzedawanych w tychże placówkach. Placówki obrotu pozaaptecznego często nie spełniają zasad związanych z przechowywaniem leków, a nawet poprzez brak należytej wiedzy osoby prowadzącej taką placówkę produkty lecznicze są przechowywane w nasłonecznionych miejscach.
Stanowisko Ministerstwa Zdrowia przedstawione przez Ministra Tombarkiewicza w zakresie wstrzymania prac nad uregulowaniem obrotu pozaaptecznego wyraźnie przedstawia interesy przedsiębiorców prowadzących obrót produktami leczniczymi, ewidentnie brakuje dbałości o interes pacjenta. Dlatego też Naczelna Izba Aptekarska przejawia nadzieje, że przekazane do Ministra Zdrowia pismo wywoła dialog w przedmiotowej sprawie i z sukcesem przyczyni się do wprowadzenia zmian ustawowych w zakresie obrotu pozaaptecznego.
