Palacze są bardziej narażeni na śmierć lub powikłania z powodu zakażenia COVID-19 niż byli palacze

Badania nie pozostawiają złudzeń. Osoby palące gorzej znoszą zachorowanie na koronawirusa niż osoby, które zdecydowały się rzucić palenie. W obliczu kolejnej fali zakażeń warto zachęcać pacjentów do walki z nałogiem. Dotyczy to szczególnie tych osób, które dodatkowo zmagają się z chorobami przewlekłymi. Jak pomóc pacjentowi rzucić palenie w aptece?

Palenie tytoniu powoduje uszkodzenia serca i płuc, co wiąże się ze zwiększonym ryzykiem między innymi chorób układu krążenia czy układu oddechowego. Naukowcy potwierdzili też negatywy wpływ palenia na przebieg COVID-19. Po szczegółowej analizie danych 6717 dorosłych pacjentów hospitalizowanych z powodu koronawirusa, badacze odkryli, że dorośli, którzy używali tytoniu lub innych wyrobów tytoniowych, częściej doświadczali poważnych powikłań w porównaniu z osobami niepalącymi [1].

Wyższe ryzyko zgonu u palacza zarażonego COVID-19 o ponad 40%

Autorzy analizy związani z American Heart Association Tobacco Regulation Center wykorzystali dostępne im dane z rejestru COVID-19. Dobierali dorosłych na podstawie takich czynników jak: wiek, płeć, historia medyczna, a także stosowanie leków i długość pobytu w szpitalu. Na podstawie tych danych odkryli, że u palaczy wystąpiło o 15% wyższe ryzyko konieczności wentylacji mechanicznej i o 41% wyższe ryzyko zgonu w porównaniu z osobami niepalącymi. W tej grupie pacjentów o 27% wzrosło również ryzyko wystąpienia powikłań sercowo-naczyniowych, takich jak niewydolność serca lub udar [1].

Amerykańscy badacze w swojej publikacji apelują do profesjonalistów zdrowia o wsparcie pacjentów w odejściu od nałogu zwłaszcza w obliczu kolejnych fal COVID-19. Ale jak to zrobić?

Czytaj także: Miniporadnik dla farmaceutów: Psychologiczne aspekty stosowania Nikotynowej Terapii Zastępczej

Rzucanie palenia z farmaceutą – co musisz wiedzieć?

Postawmy sprawę otwarcie – nie ma magicznej tabletki na rzucanie palenia. Potrzebne są silna wola i wsparcie pacjenta w odejściu od nałogu. W polskich rekomendacjach czytamy o koniecznym wsparciu behawioralnym, np. w Telefonicznej Poradni Pomocy Palącym [2]. Istnieją również formy farmakologiczne walki z nałogiem dostępne bez recepty. Warto na nie zwrócić uwagę pacjentów.

Najlepiej przebadanym lekiem OTC w kategorii rzucania palenia jest nikotynowa terapia zastępcza (133 analizy dotyczące 64 640 pacjentów dostępne w bibliotece Cochrane) [3]. NTZ to lek pierwszego rzutu polecany przez WHO („wysoka pewność danych”). Cytyzyny znajdą się na liście rekomendacji WHO, jednak z rekomendacją o „średniej pewności danych”[4].

Na czym polega siła nikotynowej terapii zastępczej?

Terapeutyczna nikotyna podawana w kontrolowanych dawkach zapobiega pojawianiu się objawów odstawiennych u palaczy, którzy postanowili rzucić palenie z dnia na dzień lub starają się robić to stopniowo. Zapalenie papierosa w trakcie kuracji NTZ nie przekreśla starań pacjenta w walce z nałogiem. W przypadku cytyzyny po zapaleniu papierosa zalecane jest przerwanie kuracji na okres 2-3 miesięcy przed ewentualnym podjęciem kolejnej próby.

Nikotynowa terapia zastępcza jest rekomendowana szczególnie w przypadku pacjentów z wysokim stopniem uzależnienia (> 20 papierosów dziennie). Warto tu zwrócić uwagę na mnogość postaci farmaceutycznych NTZ. Pacjenci mają do wyboru plastry, gumy do żucia, tabletki do ssania lub spray doustny. Plastry to produkt długodziałający, który powoli uwalnia nikotynę do organizmu człowieka, utrzymując jej stały poziom i łagodząc objawy odstawienne. Pozostałe produkty NTZ działają szybko i znakomicie sprawdzają się w przypadku nagłej chęci sięgnięcia po papierosa. Niektóre z nich działają już nawet w 30 sekund [5]. Rekomenduje się zmniejszanie dawki nikotyny poprzez podawanie produktów z coraz mniejszą jej zawartością aż do zupełnego wyjścia z nałogu. Terapia powinna trwać od 8 do 12 tygodni, jej długość często zależy jednak od indywidualnych potrzeb pacjentów.

Czytaj także: WHO i FIP o zaangażowaniu farmaceutów w działania na rzecz zaprzestania palenia tytoniu

Terapia łączona to 2 dwa razy większa szansa na rzucenie palenia

Największą skuteczność w przypadku NTZ ma tak zwana terapia łączona, czyli połączenie odpowiedniej dawki plastrów i produktu doustnego, który szybko rozprawi się z chęcią zapalenia papierosa lub wapowania. Tabletki do ssania, guma do żucia czy spray zapewniają szybie działanie, bo terapeutyczna nikotyna jest podawana bezpośrednio na błonę śluzową jamy ustnej. Terapia łączona to 2 dwa razy większa szansa na rzucenie palenia na dobre [6].

NTZ obligatoryjnie dla pacjentów w zawale serca?

Od kilku miesięcy Ministerstwo Zdrowia rozważa różne metody walki z epidemią palenia i wapowania wśród Polaków. Na uwagę zasługuje fakt, iż nikotynowa terapia zastępcza została zapisana w Narodowym Programie Chorób Układu Krążenia i od 2025 roku ma być obligatoryjnie zalecana hospitalizowanym palącym pacjentom [7].

Artykuł powstał we współpracy z firmą Kenvue [PL-NI-2400180].

1. Smoking is associated with increased risk of cardiovascular events, disease severity, and mortality among patients hospitalized for SARS-CoV-2 infections, Ram Poudel,Lori B. Daniels,Andrew P. DeFilippis,Naomi M. Hamburg,Yosef Khan,Rachel J. Keith,Revanthy Sampath Kumar,Andrew C. Strokes,Rose Marie Robertson,Aruni Bhatnagar. Dostęp: https://doi.org/10.1371/journal.pone.0270763.
2. Wytyczne leczenia uzależnienia od nikotyny. Małgorzata M Bała, Magdalena Cedzyńska, Łukasz Balwicki, Małgorzata Czajkowska-Malinowska, Agnieszka Jankowska-Zduńczyk, Jacek Jassem, Dorota Korycińska i inni (2022).
3. Hartmann-Boyce J, Chepkin SC, Ye W, Bullen C, Lancaster T. Nicotine replacement therapy versus control for smoking cessation. Cochrane Database of Systematic Reviews 2018, Issue 5. Art. No.: CD000146. DOI: 10.1002/14651858.CD000146.pub5.
4. WHO clinical treatment guideline for tobacco cessation in adults. Dostęp: https://iris.who.int/bitstream/handle/10665/377825/9789240096431-eng.pdf?sequence=4
5. Na podstawie ChPL Nicorette Spray, 1 mg/dawkę. Jedna dawka zawiera 1 mg nikotyny. Zaczyna działać po 30 sekundach po podaniu 2 dawek.
6. NTZ vs placebo. Maseeh A, Kwatra G. A review of smoking cessation interventions. MedGenMed. 2005 Jun 7;7(2):24. 
7. Narodowy Program Chorób Układu Krążenia na lata 2022-2032, Ministerstwo Zdrowia, 2022.