Pacjenci apelują o skrócenie ścieżki do szczepień

Ogólnopolski Program Zwalczania Chorób Infekcyjnych w partnerstwie z Fundacją My Pacjenci, Koalicją „Na pomoc niesamodzielnym”, Polskim Stowarzyszeniem Diabetyków oraz Instytutem Praw Pacjenta i Edukacji Zdrowotnej, zaapelowali do Ministerstwa Zdrowia o natychmiastowe działania legislacyjne mające na celu skrócenie ścieżki pacjenta do realizacji  szczepień ochronnych. W obliczu zbliżającego się sezonu infekcyjnego 2024/2025, organizacje zwracają uwagę na konieczność wdrożenia zmian przed rozpoczęciem września, aby zapewnić odpowiednią ochronę zdrowia publicznego.

Mimo, że w ostatnim czasie wprowadzono pozytywne zmiany, takie jak wprowadzenie szczepień przeciw grypie i pneumokokom do aptek oraz umieszczenie ich na liście bezpłatnych leków dla osób powyżej 65 roku życia, nadal istnieją bariery utrudniające pacjentom korzystanie z przyznanych im uprawnień. Wiele osób przez skomplikowany proces zniechęca się do profilaktyki, co uwidoczniło się w 20% spadku liczby pacjentów, którzy zaszczepili się przeciw grypie w czasie dwóch ostatnich sezonów.

Czytaj także: Szczepienia dorosłych Polaków – raport z badania

W odpowiedzi na wyzwania z jakimi mierzy się społeczeństwo, w marcu br. Grupa robocza ds. szczepień ochronnych Rady Organizacji Pacjentów przy Ministrze Zdrowia opracowała rekomendacje dla Ministra Zdrowia w obszarze dostępu do szczepień ochronnych. Uwzględniają one m.in.: strategię szczepień w cyklu całego życia (obejmując osoby dorosłe), rozszerzenie programu szczepień, zwiększanie dostępności do szczepień, w szczególności osobom dorosłym z podwyższonym ryzykiem zakażenia, w tym wykorzystania potencjału wszystkich zawodów medycznych i edukacji społeczeństwa^[1].

Priorytetem jest skrócenie ścieżki pacjenta do zalecanych szczepień do jednej wizyty zarówno w aptece, jak i w placówce medycznej. Obecnie mamy ogromną liczbę wystawionych recept, ale tylko niewielki odsetek jest zrealizowany, a pacjenci muszą odwiedzać kilka miejsc, aby otrzymać receptę, zakupić szczepionkę i wykonać szczepienie, co jest główną barierą dostępności. Potwierdzają to m.in. wyniki badania Fundacji My Pacjenci przeprowadzonego w grudniu 2023 r.

Aktualnie, farmaceuci mogą wystawić recepty farmaceutyczne tylko na szczepionkę przeciw grypie pełnopłatną, co ogranicza ich potencjał w kompleksowej obsłudze pacjentów. Uprawnienie farmaceutów do wystawiania recept na szczepionki, w tym refundowane, jest pożądanym działaniem w celu skrócenie ścieżki pacjenta do szczepienia w aptece.

Czytaj także: 3 euro na obywatela na profilaktykę poprzez szczepienia

Również seniorzy przebywający w DPS-ach oraz ZOL-ach/ZPO powinni mieć ułatwiony dostęp do bezpłatnych szczepień. Ze względu na zwiększone ryzyko ciężkiego przebiegu choroby zakaźnej w tej grupie wiekowej, ważne jest, aby usunąć bariery w dostępie do profilaktyki, w tym poprzez rozszerzenie uprawnień lekarzy medycyny paliatywnej do przepisywania bezpłatnych leków z listy „s”.

Na liście bezpłatnych leków dla osób po 65 roku życia znajdują się szczepionki przeciw grypie (dla wszystkich seniorów) oraz przeciw pneumokokom (dla osób z chorobami współistniejącymi). Pandemia COVID-19 uwidoczniła również, że placówki takie jak DPS-y i ZOL-e/ZPO ze względu na swoją specyfikę lokalową sprzyjają transmisjom zakażeń. Tym bardziej zasadne wydaje się zabezpieczenie pacjentów korzystających z opieki długoterminowej.

Istotnym problemem jest wszechobecna dezinformacja społeczeństwa oraz brak chęci pacjentów do korzystania z dostępnych szczepień. Takie sytuacje wynikają z niewiedzy na temat profilaktyki oraz zagrożeń wynikających z chorób infekcyjnych.

Prof. dr hab. n. med. Adam Antczak, Przewodniczący Rady Naukowej Ogólnopolskiego Programu Zwalczania Chorób Infekcyjnych, podkreśla: „Zdrowie publiczne powinno być priorytetem, a usunięcie barier w profilaktyce szczepiennej jest kluczowe dla zapewnienia bezpieczeństwa epidemiologicznego w naszym kraju”.

Cały dokument do wglądu na stronie internetowej www.opzci.pl.

Informacja prasowa Ogólnopolskiego Programu Zwalczania Chorób Infekcyjnych

[1] https://www.gov.pl/attachment/afde1bf1-c29e-4684-a26e-32fcadff6007