Powszechnie znane „problemy żołądkowe” to zespół dolegliwości ze strony układu pokarmowego, charakteryzujący się bólami brzucha, wzdęciami czy mdłościami. Objawy te często wywołane są przez zapalenie błony śluzowej żołądka (inaczej nieżyt żołądka), które w większości przypadków powodowane jest zakażeniem bakterią Helicobacter pylori. Problemu nie należy lekceważyć, ponieważ konsekwencją nieleczonej choroby może być nawet powstawanie owrzodzeń czy krwawień. Jakie są przyczyny i objawy zapalenia żołądka oraz na czym polega skuteczna diagnostyka i leczenie – na te pytania odpowiada dr n. med. Iwona Naziębło, gastrolog z Centrum Medycznego Damiana.
Zapalenie żołądka to uszkodzenie dotyczące zwykle jego błony śluzowej i bardzo często jest spowodowane bakterią H. pylori. Ocenia się, że tym drobnoustrojem zakażonych jest ponad 50% ludności świata, a w Polsce ok. 84% dorosłych i ponad 30% dzieci. Wynika to z faktu, że bakterie przenoszą się z człowieka na człowieka drogą pokarmową. Do zarażenia najczęściej dochodzi już w dzieciństwie.
U większości osób Helicobacter pylori nie daje objawów chorobowych, ale u kilkunastu procent pacjentów może być przyczyną powstania konkretnych schorzeń jak np. choroby wrzodowej żołądka czy dwunastnicy, dyspepsji (dolegliwości gastryczne) czy nawet raka żołądka.
Ta sama bakteria – różne nasilenie objawów
Warto wiedzieć, że początek zakażenia bakterią Helicobacter pylori może być zupełnie bezobjawowy. U niektórych „nosicieli” objawy pojawiają się dopiero przy przejściu choroby w postać przewlekłą z okresami zaostrzeń i remisji. Wtedy wielokrotnie pacjentom doskwierają lekkie dolegliwości dyspeptyczne, np. nudności, odbijanie, uczucie ciężkości po posiłku, dyskomfort w nadbrzuszu. Z kolei Helicobacter pylori w przebiegu ostrego zakażenia może objawiać się zdecydowanie bardziej dotkliwie, powodując nudności, wymioty, wzdęcia i bóle w nadbrzuszu. Stopień nasilenia w dużej mierze zależy od zmian w błonie śluzowej żołądka i dwunastnicy – może być to lekkie zapalenie lub nadżerki i owrzodzenia.
Diagnostyka Helicobacter pylori.
Diagnostyka zakażenia Helicobacter pylori możliwa jest na kilka sposobów. Do metod diagnostycznych należą m.in.:
- wykonanie badania podczas endoskopii – testu ureazowego
- badanie wycinka z endoskopii w badaniu histopatologicznym
- ocena miana przeciwciał H. pylori
- badanie antygenu H. pylori w stolcu
- test oddechowy H. pylori
Do bardzo skutecznych testów zalicza się test oddechowy o wysokiej czułości, swoistości, przydatny także w kontroli skuteczności leczenia. Badanie jest bardzo szybkie (od badanego pobierane są jedynie próbki wydychanego do probówek powietrza – przed i po połknięciu kapsułki zawierającej mocznik) – wyniki uzyskuje się już w 15 minut i można je wykonać zarówno u osób dorosłych jak i u dzieci (powyżej 6. r.ż.). Do przeprowadzenia testu nie jest nam potrzebne skierowanie od lekarza – komentuje dr n. med. Iwona Naziębło, gastrolog w Centrum Medycznym Damiana.
Leczenie, eliminujące bakterię
Jeśli badania potwierdzą obecność Helicobacter pylori w naszym organizmie, a lekarz na podstawie objawów towarzyszących lub danych z wywiadu stwierdzi, że w danym przypadku leczenie jest konieczne – zleci odpowiednią kurację.
Pozytywny wynik badań potwierdzających obecność bakterii Helicobacter pylori w organizmie nie oznacza od razu konieczności wdrożenia odpowiedniego leczenia. Dla ewentualnego dalszego postępowania medycznego, kluczowe jest stwierdzenie występowania objawów towarzyszących, na podstawie których specjalista określi, czy w określonym przypadku niezbędne jest przeprowadzenie kuracji.
Dlatego najpierw należy zweryfikować wskazania kwalifikujące do podjęcia terapii, które zależą m.in. od dolegliwości pacjenta. Jest to np. stwierdzona w gastroskopii choroba wrzodowa żołądka/dwunastnicy – aktywna i przebyta, powikłania choroby wrzodowej czy przewlekłe zapalenie żołądka, także wywiadu rodzinnego w kierunku chorób nowotworowych i inne.
Prawidłowo przeprowadzona kuracja (eradykacja) powinna wyeliminować Helicobacter pylori z żołądka. Warto jednak wiedzieć, że istnieje ryzyko ponownego zakażenia z powodu dużego rozpowszechnienia tej bakterii w środowisku. Zdarza się także, że eradykacja jest nieudana, np. z powodu oporności bakterii na antybiotyki czy nieprawidłowego przyjmowania leków. Wówczas stosuje się kolejne schematy leczenia, czasami dostosowywane są na podstawie oceny wrażliwości szczepów bakteryjnych.
Zapalenie żołądka to nie zawsze wynik zakażenia bakteryjnego
Pamiętajmy jednak, że zapalenie błony śluzowej żołądka może wywołać także stosowanie leków podrażniających ściany żołądka (np. preparatów zawierających kwas acetylosalicylowy czy niesteroidowych leków przeciwzapalnych), stres, niezdrowe odżywianie się. Warto zaznaczyć również, że może być ono konsekwencją używania alkoholu.
W przypadku zaobserwowania niepokojących objawów – takich jak bóle brzucha, wzdęcia czy mdłości, należy zgłosić się do lekarza pierwszego kontaktu. Specjalista na podstawie wywiadu będzie mógł ocenić przyczynę dolegliwości lub zleci dalsze badania diagnostyczne i konsultację z gastrologiem.
Informacja prasowa
