Co palenie tytoniu ma wspólnego z rakiem pęcherza? Co może oznaczać krwiomocz? Czy rak pęcherza zawsze jest równoznaczny z radykalną cystektomią? To pytania, na które odpowiedzi szuka Fundacja Onkologiczna Życie z Rakiem w ramach kampanii edukacyjnej „Życie z rakiem pęcherza moczowego”. Organizatorzy obalają najczęstsze mity, a także prezentują historię Pana Kazimierza, który opowiada o życiu oraz leczeniu nowotworu.
Statystyki pokazują, że zapadalność na raka pęcherza moczowego rośnie z roku na rok. O ile w 2015 roku leczonych było ponad 44 000 pacjentów, o tyle w 2023 już 58 000.[1] Przewiduje się, że liczba zachorowań na ten nowotwór w ciągu najbliższych 10 lat wzrośnie aż o ok. 25 proc.[2] I mimo że według Krajowego Rejestru Nowotworów pod względem częstości rozpoznawania zajmuje on piąte miejsce u mężczyzn i czternaste u kobiet, jest jednym z raków o najwyższym odsetku umieralności – co druga osoba, u której zdiagnozowano raka pęcherza umrze z tego powodu.[3]
Mimo, że rak pęcherza moczowego jest relatywnie często występującym nowotworem, a dodatkowo, liczba pacjentów systematycznie rośnie, w porównaniu do innych chorób onkologicznych mało o nim rozmawiamy. A to błąd! Im więcej każdy z nas będzie wiedział, tym ma większe szanse na zapobieżenie chorobie lub szybsze rozpoznanie objawów, ułatwiających diagnostykę – podkreśla Pola Król, prezeska Fundacji Życie z Rakiem. Co zatem warto wiedzieć?
Czytaj także: Ratunkowy dostęp do technologii lekowych – aspekty prawne i praktyka kliniczna
Fakty i mity
Kto choruje: Na raka pęcherza moczowego chorują tylko dojrzali mężczyźni – FAŁSZ
Rak pęcherza moczowego występuje najczęściej u mężczyzn powyżej 45. r.ż., natomiast nie oznacza to, że nie chorują także kobiety. Spośród wszystkich nowotworów występujących wśród kobiet, rak pęcherza moczowego stanowi 2,2 proc. przypadków.[4] Natomiast o ile wskaźnik zgonów z powodu tej choroby jest niższy niż wskaźnik zachorowalności u mężczyzn, o tyle u kobiet jest na tym samym poziomie.
Przyczyny rozwoju: Palenie tytoniu jest głównym, znanym czynnikiem ryzyka rozwoju raka pęcherza moczowego – PRAWDA
Dokładne przyczyny rozwoju tego nowotworu nie zostały poznane, określono natomiast czynniki ryzyka wpływające na jego wystąpienie. Dane Krajowego Rejestru Nowotworów pokazują, że 50- 65 proc. przypadków zachorowania na raka pęcherza moczowego u mężczyzn i 20-30 proc. u kobiet, spowodowanych jest paleniem papierosów.[5] Wpływ ma również ekspozycja na pochodne składników chemicznych (szczególnie w przemyśle rafineryjnym, wulkanizacyjnym i garbarskim).
OBJAWY: Nawet jednorazowa obecność krwi w moczu może być objawem rozwoju choroby – PRAWDA
Krwiomocz, nawet jeśli pojawi się jedynie raz, powinien być sygnałem dla pacjenta do pilnej wizyty u lekarza. Nie zawsze musi towarzyszyć mu ból. Może to być jednorazowa sytuacja, którą pacjent uznana za incydentalną. Tymczasem, nawet jeśli krwiomocz ustąpił czy nie towarzyszył mu ból, powinien zawsze zostać skonsultowany ze specjalistą. Bagatelizowanie tej sytuacji opóźnia rozpoznanie choroby a tym samym zmniejsza możliwości skutecznego leczenia.
Do innych, niespecyficznych dla raka pęcherza moczowego, ale mogących pojawić się objawów, należą: częste oddawanie moczu; ból, pieczenie podczas oddawania moczu; uczucie niepełnego opróżnienia pęcherza moczowego (parcie naglące); zatrzymanie moczu.
LECZENIE: Radykalna cystektomia to podstawa leczenia raka pęcherza – FAŁSZ
Usunięcie pęcherza moczowego jest postępowaniem z wyboru jedynie u 20-30 proc. pacjentów. W przypadku guza naciekającego mięsień pęcherza leczenia oszczędzające nie jest możliwe. U większości pacjentów standardem postępowania będzie podanie bezpośrednio po zabiegu TURBT (przezcewkowa resekcja guza pęcherza moczowego) pojedynczej wlewki chemioterapeutyku do pęcherza, co pozwoli uchronić przed nawrotem choroby i w większości przypadków oznacza zakończenie leczenia.
LECZENIE: Zaawansowany rak pęcherza moczowego może być skutecznie leczony – PRAWDA
Ostatnie lata przyniosły dostęp do nowoczesnych, skutecznych terapii stosowanych w zaawansowanej fazie tego nowotworu. Jedną z nich jest immunoterapia, którą można włączyć już na etapie leczenia okołooperacyjnego. Jest to forma terapii, która wykorzystuje układ odpornościowy pacjenta do niszczenia komórek nowotworowych. W ramach programu lekowego B.141.FM pacjenci z ekspresją PD-L1 > 1%, mogą otrzymać leczenie niwolumabem. Wymaga to dodatkowej diagnostyki – oceny ekspresji PD-L1 na etapie chemioterapii neoadjuwantowej i kwalifikacji do cystektomii. Niestety nie wszystkie ośrodki leczące raka pęcherza zlecą taką diagnostykę. Co oznacza, że mimo dostępu do skutecznego leczenia, wielu pacjentów straci szansę na dłuższe życie – dodaje Pola Król.
Ta immunoterapia ratuje mi życie – mówi pan Kazimierz, żyjący z rakiem pęcherza moczowego. Nowotwór, na który ja zachorowałem, był bardzo złośliwy, więc niebezpieczeństwo nawrotu jest bardzo duże. Żeby organizm sobie poradził, zaproponowano mi immunoterapię, która przygotuje mój organizm do tego, aby walczyć z nowotworem, który będzie chciał wrócić.
Pacjent nic nie może – FAŁSZ
Edukacja i świadomość są pierwszymi krokami skutecznej profilaktyki. Wiedząc, jak możemy przeciwdziałać chorobie możemy podejmować świadome decyzje w zakresie naszego stylu życia. Wiedza na temat objawów wzmacnia czujność i pozwala szybciej zareagować w sytuacji tego wymagającej. Z kolei znajomość choroby i wiedza o możliwościach leczenia pozwoli pacjentowi przypilnować swojej terapii.
Wiem jednocześnie, że edukacja jest procesem długofalowym, dlatego na ten moment chciałabym, abyśmy zapamiętali dwie rzeczy: palenie jest głównym czynnikiem wpływającym na rozwój choroby; krew w moczu to zawsze sygnał do konsultacji z lekarzem. Wierzę, że to dobre podstawy do dalszej rozmowy o raku pęcherza moczowego oraz pogłębiania świadomości społecznej w tym zakresie – podsumowuje Pola Król.
Informacja prasowa
Więcej informacji na temat raka pęcherza moczowego, kampanii edukacyjnej oraz materiały video prezentujące historię Pana Kazimierza, znajdują się na profilu Fundacji Onkologicznej Życie z Rakiem: https://www.facebook.com/zyciezrakiem.fundacja
Patronat medialny nad kampanią „Życie z rakiem pęcherza moczowego” objął portal onkologiczny www.ZwrotnikRaka.pl
[1] Raport Rak pęcherza moczowego: https://www.mzdrowie.pl/wp-content/uploads/2024/10/raport-pecherz-2024-www-FINAL.pdf, str. 31, dostęp: 05.02.2025 r.
[2] Sytuacja pacjenta z rakiem pęcherza moczowego – aktualne wyzwania, Fundacja Wygrajmy Zdrowie, 2022: https://tosieleczy.pl/wp-content/uploads/2022/09/Rak_PECHERZA_raport_2022_wygrajmyzdrowie-1.pdf
[3] Raport „Nowotwory Złośliwe w Polsce 2021”, Krajowy Rejestr Nowotworów: https://onkologia.org.pl/sites/default/files/publications/2024-01/0_krn-2023-book-2024-01-22.pdf
[4] Krajowy Rejestr Nowotworów, https://onkologia.org.pl/sites/default/files/P%C4%99cherz_moczowy.pdf, dostęp: 05.02.2025 r.
[5] Krajowy Rejestr Nowotworów, https://onkologia.org.pl/sites/default/files/P%C4%99cherz_moczowy.pdf, dostęp: 05.02.2025 r.
