Przykłady przepisów na leki recepturowe z rezorcyną
Przykłady recept z rezorcyną ukazują różnorodność zastosowań tej substancji. Tym trudniej znaleźć dla niej „zastępstwo”.
Rp.
Resorcini 5,0
Sulfuris 25,0
Zinci oxydi pastae ad 100,0
M.f. pasta
Na wykwity skórne 1 x dziennie (łuszczyca)
Rp.
Resorcini 3,0
Acidi lactici 1,0
Glyceroli 10,0
60% Ethanoli ad 100,0
M.f. sol.
Do przecierania skóry 2 x dziennie (trądzik pospolity, łojotok)
Rp.
Resorcinoli 0,5
Acidi borici 2,0
Aquae ad 100,0
M.f. sol.
Do przecierania skóry przy trądziku
Rp.
Resorcinoli
Acidi salicylici aa 2,0
Capsici tinct. 3,0
Chinae tinct. 6,0
Ricini olei 3,0
Ethanoli 70% ad 100,0
Do nacierania skóry głowy w łysieniu plackowatym.
Co zamiast rezorcyny?
Na to pytanie farmaceuta powinien umieć odpowiedzieć lekarzowi. W zależności od efektu, który ma zostać uzyskany – można rozważać np. kwas cytrynowy i askorbowy (wykorzystywane w peelingach), palmitynian askorbylu (trwalsza i głębiej penetrująca forma witaminy C), siarkę, tiosiarczan sodowy czy kwas mlekowy. Każda z tych substancji posiada pewne właściwości rezorcyny, ale nie zastępuje jej całkowicie.
Związki witaminy C
Kwas askorbowy stosowany zewnętrznie jest przeciwutleniaczem, substancją redukującą. Rozjaśnia przebarwienia, w wyższych stężeniach działa złuszczająco, ogranicza łojotok i zmniejsza ilość zaskórników. Działa regenerująco i lekko przeciwzapalnie, a także uszczelnia naczynia krwionośne.
Palmitynian askorbylu jest pochodną kwasu askorbowego o zwiększonej lipofilowości i trwałości. Używany jest zewnętrznie w postaci maści i kremów oraz roztworów etanolowych w stężeniu 1% – 8%. Wzmacnia ściany naczyń krwionośnych, stymuluje ukrwienie skóry, działa rozjaśniająco i wygładzająco.
Siarka
Siarka oprócz działania przeciwbakteryjnego, przeciwgrzybicznego i przeciwpasożytniczego wykazuje również działanie keratoplastyczne (zmiękcza naskórek), a w wyższych stężeniach keratolityczne i redukujące. Działa też przeciwłojotokowo i wysuszająco.
Kwasy
Kwas mlekowy w stężeniach 5% do 20% działa złuszczająco, zmniejsza przebarwienia i ma właściwości bakteriobójcze.
Kwas salicylowy działa keratolitycznie, odkażająco (przeciwbakteryjnie, przeciwgrzybiczo) i rozjaśniająco, a także usuwa zanieczyszczenia oraz zmniejsza wydzielanie sebum. Nie należy go stosować na duże powierzchnie skóry. Przy wysokich stężeniach należy zachować ostrożność ze względu na ryzyko zatrucia!
Kwas cytrynowy w swojej budowie zawiera grupy hydroksylowe, podobnie jak rezorcyna, dlateog działa rozjaśniająco na skórę przy przebarwieniach. Ponadto nawilża i zmiękcza naskórek oraz działa złuszczająco jako peeling. Ma właściwości odkażające i ściągające, a także pomaga utrzymać odpowiednie pH powierzchni naskórka (zakwasza).
Kwas cytrynowy, salicylowy i mlekowy są składnikami zmodyfikowanego peelingu Jessnera. Warto wspomnieć także tiosiarczan sodowy, który posiada właściwości redukujące i przeciwgrzybicze.
Czytaj także: Receptura okiem praktyka. Związki chlorheksydyny w lekach sporządzanych w aptece.