22. Światowy Dzień Walki z Rakiem

4 lutego obchodzimy XXII Światowy Dzień Walki z Rakiem. Z tej okazji Polska Koalicja Pacjentów Onkologicznych, organizator kampanii edukacyjnej RAK PĘCHERZA – WYKRYJ i LECZ!, przypomina, że współcześnie wiele z nowotworów jest w pełni wyleczalnych, pod warunkiem ich wczesnego wykrycia. Dotyczy to także raka pęcherza moczowego. Dlatego warto słuchać sygnałów wysyłanych przez organizm, a wszelkie wątpliwości konsultować z lekarzem. Podstawowym objawem mogącym świadczyć o rozwoju raka pęcherza jest pojawienie się krwi w moczu. Każdy, nawet pojedynczy, epizod krwiomoczu powinien skłonić do przeprowadzenia szczegółowej diagnostyki.

Światowy Dzień Walki z Rakiem został ustanowiony w lutym 2000 roku, po to, aby symbolicznie wyrazić solidarność z pacjentami onkologicznymi, ale również po to, by przypomnieć o znaczeniu wczesnej diagnostyki chorób nowotworowych i potrzebie czujności onkologicznej. Choć wiele z pierwszych objawów raka jest niespecyficznych, to specjaliści opracowali listę tzw. czerwonych flag, czyli niepokojących objawów, które powinny być wskazaniem do niezwłocznej diagnostyki w kierunku wykluczenia lub potwierdzenia nowotworu.

Oto 15 objawów, które wymagają konsultacji z lekarzem:

1. Uporczywy kaszel lub chrypka utrzymujące się dłużej niż 3 tygodnie
2. Krew w odkrztuszanej plwocinie
3. Trudności z oddychaniem, duszności
4. Zmiana w wyglądzie pieprzyków na skórze
5. Niewyjaśniona zmiana nawyków związanych z wypróżnianiem – biegunka lub zaparcie utrzymujące się dłużej niż 3 tygodnie
6. Niewyjaśniony ból trwający dłużej niż 3 tygodnie
7. Utrata masy ciała z nieznanych przyczyn
8. Utrata apetytu
9. Utrzymująca się zgaga, niestrawność lub wzdęcia
10. Trudności z przełykaniem
11. Krew w moczu, spermie lub stolcu
12. Przewlekłe zmęczenie (trwające przez 3 miesiące)
13. Wyczuwalne guzki lub obrzmienia w piersiach, węzłach chłonnych, jądrach lub innych miejscach ciała, niegojące się owrzodzenia w jamie ustnej
14. Nasilone pocenie się w nocy
15. U kobiet – przedłużające się do 10 dni krwawienie miesiączkowe lub nietypowe krwawienia międzymiesiączkowe (w tym także krwawienia po stosunku seksualnym), a także krwawienia z dróg rodnych u kobiet po menopauzie.

W przypadku podejrzenia nowotworu pacjentowi przysługuje tzw. karta DiLO (Diagnostyki i Leczenia Onkologicznego), która działa jak priorytetowe skierowanie na badania. Osoba posiadająca kartę DiLO ma prawo do szybszej diagnostyki onkologicznej i leczenia. Zgodnie z założeniami, czas wykonania wstępnej diagnostyki onkologicznej nie powinien przekroczyć u takiego pacjenta 28 dni, a czas wykonania diagnostyki pogłębionej – 21 dni. Łącznie od momentu podejrzenia raka do postawienia ostatecznej diagnozy i rozpoczęcia leczenia nie powinno upłynąć więcej niż 7 tygodni.

Jak wyprzedzić raka pęcherza?

Jednym z najczęściej występujących nowotworów jest rak pęcherza moczowego. To drugi najczęstszy nowotwór urologiczny (po raku prostaty), czwarty co do częstości występowania nowotwór u mężczyzn i dwunasty u kobiet. Rocznie w Polsce diagnozę raka pęcherza słyszy około 7500 osób. Częstość zachorowania na raka pęcherza wzrasta wraz z wiekiem – większość zachorowań dotyczy osób po 50. roku życia, a około 60% chorych ma ponad 65 lat.

Podstawowym objawem raka pęcherza moczowego, który występuje u zdecydowanej większości pacjentów z tym nowotworem, jest bezbolesny, przemijający krwiomocz, czyli pojawienie się krwi w moczu. Przyczynami krwiomoczu mogą być – oprócz nowotworu – zakażenia, stany zapalne nerek lub dróg moczowych, kamica moczowa oraz łagodny rozrost gruczołu krokowego u mężczyzn. Szacuje się jednak, że prawdopodobieństwo nowotworu u pacjenta, u którego wystąpił krwiomocz, wynosi około 13%. Stąd niezwykle ważne jest, żeby nie bagatelizować nawet pojedynczego epizodu krwiomoczu, lecz zgłosić się do lekarza w celu ustalenia przyczyny pojawienia się krwi w moczu! – mówi Aleksandra Rudnicka, rzecznik Polskiej Koalicji Pacjentów Onkologicznych, koordynatorka kampanii edukacyjnej RAK PĘCHERZA – WYKRYJ I LECZ!.

Drugim objawem mogącym sugerować raka pęcherza jest częste oddawanie moczu oraz ból podczas oddawania moczu. O częstym oddawaniu moczu mówimy wtedy, gdy ma to miejsce więcej niż 8 razy w ciągu dnia i 2 razy w nocy. Przyczyny tej dolegliwości mogą być bardzo różne, jak np.: przyjmowanie niektórych leków, infekcja układu moczowego, pęcherz nadreaktywny, kamica nerkowa, cukrzyca, zaburzenia na tle nerwicowym lub psychicznym, ale także nowotwory – rak prostaty lub rak pęcherza moczowego. W przypadku częstego i/lub bolesnego oddawania moczu, konieczne jest przeprowadzenie podstawowych badań diagnostycznych: badania ogólnego moczu oraz USG jamy brzusznej.

Kolejnymi niespecyficznymi objawami mogącymi świadczyć o rozwijającym się raku pęcherza są bóle brzucha lub okolicy lędźwiowo-krzyżowej, nawracające infekcje układu moczowego, a także niezamierzona utrata masy ciała (o więcej niż 10% w ciągu 6 miesięcy) oraz przewlekłe zmęczenie.

Proste, wiele mówiące badanie

Pierwszym badaniem, które należy wykonać przy pojawieniu się dolegliwości mogących sugerować raka pęcherza jest badanie ogólne moczu. Jest to jedno z podstawowych badań, dostarczających sporej dawki informacji na temat stanu naszego zdrowia, dlatego powinno być wykonywane regularnie, raz w roku, niezależnie od tego, czy występują jakiekolwiek dolegliwości. Skierowanie na badanie ogólne moczu może wystawić lekarz podstawowej opieki zdrowotnej, a także każdy inny lekarz, dowolnej specjalizacji. Badanie ogólne moczu znajduje się również w pakiecie bezpłatnych badań diagnostycznych Profilaktyka40Plus. Jednak, żeby wynik badania był wiarygodny, należy przestrzegać kilku prostych zasad dotyczących prawidłowego pobierania moczu do badania. Nieprzestrzeganie tych zasad może prowadzić do zafałszowania wyników, a tym samym do błędnej oceny stanu zdrowia, niepotrzebnego stresu i dalszej diagnostyki. O czym trzeba pamiętać?

• W dniu poprzedzającym badanie należy zrezygnować z intensywnego wysiłku fizycznego oraz z wysokobiałkowej diety.
• Mocz do badania należy pobrać rano, zaraz po wstaniu z łóżka.
• Przed pobraniem moczu należy starannie umyć ciepłą wodą zewnętrzne narządy moczowo-płciowe, a następnie wytrzeć je jednorazowym ręcznikiem. Do mycia nie należy używać środków dezynfekujących.
• Mocz pobieramy do jednorazowego pojemniczka, wypełniając go maksymalnie do 3/4 pojemności.
• Pobieramy mocz z tzw. środkowego strumienia. Oznacza to, że pierwszą partię moczu oddajemy do sedesu, a dopiero kolejną (mniej więcej, gdy jesteśmy w połowie oddawania moczu) – do pojemnika. Następnie odsuwamy pojemniczek i ostatnią partię moczu znowu oddajemy do sedesu.
• Próbkę moczu dostarczamy do laboratorium maksymalnie w ciągu 2 godzin (a jeśli jest to niemożliwe, przechowujemy ją w lodówce).
• Nie należy przynosić do badania moczu pobranego w podczas menstruacji ani bezpośrednio przed lub po menstruacji (chyba że lekarz zdecyduje inaczej).

Kampania edukacyjna RAK PĘCHERZA – WYKRYJ I LECZ! ma na celu zwiększenie świadomości społeczeństwa i wiedzy pacjentów oraz zwrócenie uwagi lekarzy na tę chorobę. Kampania jest prowadzona przez Polską Koalicję Pacjentów Onkologicznych od maja 2021 roku. Działania edukacyjne prowadzone są na stronie kampanii www.rakpecherza-wykryjilecz.pl oraz na profilu na Facebooku www.facebook.com/rak.pecherza.wykryj.i.lecz. Na Facebooku działa też zamknięta grupa wsparcia dla pacjentów z rakiem pęcherza i ich bliskich www.facebook.com/groups/rakpecherzawykryjilecz.

Patronat nad kampanią objęły Polskie Towarzystwo Urologiczne, Polskie Towarzystwo Onkologii Klinicznej, Polskie Stowarzyszenie Pielęgniarek Onkologicznych oraz Polskie Towarzystwo Pielęgniarek Stomijnych. Partnerem strategicznym jest firma Merck.

Informacja prasowa

Źródła:

1. American Cancer Society. Signs and Symptoms of Cancer https://www.cancer.org/treatment/understanding-your-diagnosis/signs-and-symptoms-of-cancer.html
2. Cancer Research UK. Signs and symptoms of Cancer https://www.cancerresearchuk.org/about-cancer/cancer-symptoms
3. Wojciechowska Urszula, Didkowska Joanna, Michałek Irmina, Olasek Paweł, Ciuba Agata. Nowotwory złośliwe w Polsce w 2018 roku. http://onkologia.org.pl/wp-content/uploads/Nowotwory_2018.pdf
4. World Bladder Cancer Patient Coalition. Symptoms & risk factors. https://worldbladdercancer.org/bladder-cancer-article/signs-risk-factors