W jaki sposób leczy się alergiczny nieżyt nosa?
Okres leczenia zależy od tego, jaki charakter ma nieżyt nosa. Jeśli jest on okresowy, wtedy zaleca się leczenie w trakcie trwania objawów. Natomiast w razie uczulenia na alergeny całoroczne chory zazwyczaj musi zażywać leki stale. Jest to szczególnie istotne, ponieważ nieleczony alergiczny nieżyt nosa może sprzyjać nawracającym zapaleniom zatok i uszu, patologicznym przerostom błon śluzowych, zaburzeniom słuchu oraz rozwojowi astmy oskrzelowej.
Jak w przypadku wszystkich chorób alergicznych konieczne jest unikanie przez chorego alergenów. Dodatkową ulgę pacjentom może przynieść regularne płukanie nosa. Pomocne może być także przemywanie oczu w celu wypłukania alergenów z błoń śluzowych.
Glikokortykosteroidy donosowe
Obecnie najskuteczniejszymi lekami zwalczającymi objawy alergicznego nieżytu nosa są glikokortykosteroidy donosowe, które posiadają silne właściwości przeciwalergiczne, a także immunosupresyjne. Szczyt działania leki te osiągają dopiero po około 7-10 dniach stosowania, dlatego ważne jest ich regularne stosowanie. Preparaty miejscowe, jeśli są prawidłowo aplikowane, wchłaniają się do krwi jedynie w niewielkim stopniu, dzięki czemu nie wywołują objawów ogólnych.
Do głównych objawów ubocznych stosowania glikokortykosteroidów donosowych należy niewielkie krwawienie z nosa. Jeśli wystąpi, należy przerwać leczenie na kilka dni. Może pojawić się także podrażnienie i suchość błony śluzowej nosa, które można łagodzić poprzez stosowanie preparatów o działaniu nawilżającym.
Leki przeciwhistaminowe
Do leków, które bezpośrednio zmniejszają kichanie, łzawienie oraz świąd nosa i oczu, należą leki przeciwhistaminowe. Są stosowane zarówno w postaci tabletek, jak i kropli do nosa lub oczu. Tabletki mogą powodować senność lub zaburzenia koncentracji. Ze względu na występowanie licznych działań niepożądanych przez przedstawicieli I generacji, zalecane są leki przeciwhistaminowe II i III generacji. W przypadku astmy towarzyszącej pyłkowicy zalecane jest stosowanie leków przeciwleukotrienowych, a szczególnie montelukastu.
Kromony
Często, jako leki działające zapobiegawczo w postaci kropli do oczu i nosa stosowane są kromony. Są to leki bezpieczne i bardzo dobrze tolerowane przez chorych. Można je podawać nawet kobietom w ciąży i małym dzieciom. Jednak ich stosowanie musi znacznie wyprzedzać kontakt z alergenem – nawet o 2 tygodnie, co znacznie ogranicza ich stosowanie.
Leki obkurczające
Większość pacjentów, którzy zmagają się z katarem różnego pochodzenia sięga po donosowe i oczne leki obkurczające naczynia krwionośne i zmniejszające wysięk. Dzięki temu można uzyskać drożność nosa i wyeliminować zaczerwienie spojówek oka. Jednakże leki te należy stosować tylko kilka (3-5) dni. Dłuższe stosowanie i nadużywanie może prowadzić do nasilenia niedrożności nosa i niekorzystnych zmian w obrębie błon śluzowych, a w skrajnych przypadkach także do objawów ogólnych.
Immunoterapia
W przypadku udowodnionego związku określonego alergenu pyłku z objawami choroby, można zastosować także immunoterapię. Metoda ta polega na podawaniu (zwykle pod postacią wstrzyknięć podskórnych, a obecnie także podjęzykowo) małych, stopniowo zwiększanych dawek tego alergenu przez okres od 3 do 5 lat.
Dotychczas odnotowano znaczne korzyści wynikające z odczulania na pyłki traw, drzew i chwastów, zarodniki grzybów pleśniowych z rodzin Alternaria i Cladosporium oraz roztocza kurzu domowego. U większości chorych immunoterapia zmniejsza objawy pyłkowicy oraz zapotrzebowanie na leki. Najważniejsze jednak, że może zapobiec rozwojowi astmy oskrzelowej.
Warto zwrócić uwagę, że na stronie Polskiego Towarzystwa Alergologicznego w dniu 31 marca 2020 roku zostało opublikowane stanowisko grupy ekspertów w sprawie postępowania u chorych na astmę i choroby alergiczne w okresie pandemii SARS-CoV-2. Eksperci wyraźnie podkreślają, iż pacjenci powinni kontynuować stosowane dotychczas leczenie.